წყალი დედამიწაზე განსაკუთრებული მინერალია, რომელიც მის კლიმატს მართავს. ევოლუციური განვითარების დიდი გზა მცენარეებმა და ცხოველებმა სწორედ წყალის გარემოში გაიარეს. წყალს ახასიათებს მთელი რიგი ისეთი თვისებები, რომლითაც ის განსხვავდება სხვა ქიმიური ნივთიერებებისაგან და რომელთაც აქვთ უდიდესი ეკოლოგიური მნიშვნელობა სიცოცხლისათვის. ასეთია უპირველეს ყოვლისა, წყლის თერმული თვისებები. წყალს აქვს უნარი დიდი რაოდენობით სითბოს შთანთქვის, მაგრამ სითბოგამტარობის გამო, წყალი გარემოში ძალიან ნელა გასცემს მას.
აღსანიშნავია წყლის ანომალური თვისება – გაცივებისაგან გაფართოება +40 C-დან 00 C-მდე, რითაც წყალი განსხვავდება სხვა სითხეებისაგან, რომლებიც გაყინვისას ყველაზე დიდი ხვედრითი წონისანია. წყლის ეს თვისება განაპირობებს იმ უმნიშვნელოვანეს მოვლენას, რომ წყალი გაყინვისას არ იძირება და იყინება წყლის მხოლოდ ზედაპირი, რომლებიც ქვედა ფენებს იცავს შემდგომი გაცივებისაგან.
ყოველწლიურად ადამიანი წყლიდან მოიპოვებს 70 მილიონ ტონამდე სიცოცხლისთვის აუცილებელ ცხოველურ და მცენარეულ პროდუქტს. ასევე წყალი უნივერსალური გამხსნელია, იგი შეიცავს მრეწველებისთვის ქიმიურ ელემენტებსა და ძვირფას მარილებს. ზღვის წყლიდან უამრავი სასარგებლო ელემენტი მოიპოვება, რომელიც სიცოცხლისთვის აუცილებელია. წყალი შთანთქას ატმოსფეროში არსებული ნახშიროჟანგის გაზის მნიშვნელოვან ნაწილს.
მეცნიერები შიშობენ რომ დედამიწას ემუქრება მტკნარი წლის მარაგის მნიშვნელოვანი შემცირება. ამის მაგალითია აფრიკისა დიდი ნაწილის უდაბნოდ გადაქცევა. ასევე, ამერიკაში ბოლო 50 წლის განმავლობაში შემცირდა განახლებადი მიწისქვეშა წყლების მარაგი.
გარდა ამისა, მრეწველობის მხრივ მაღალგანვითარებულ ქვეყნებში, სადაც დიდია წყლის რესურსი, მოსახლეობის სიმჭიდროვის გამო განიცდის წყლის დეფიციტს.
მტკნარი წყლების შემცირების ერთ-ერთი მიზეზია ასევე მდინარეების ხეობებში ტყის გაჩეხვა. სწორედ ამიტომ რუსეთში მდინარეების საერთო ჯამური ჩამონადენი შემცირდა 1,2 -ით, რაც შეადგენს 55 კმ3.
მდინარეების სეზონური გადანაწილების სიდიდე უარყოფითად იცვლება ხეების გაჩეხვით, რასაც ემატაბა ატმოსფერული ნალექები, წყალდიდობების სახით ჩაედინება მდინარეებში და მოაქვთ ნგრევა. ამის თვალსაჩინო მაგალითია საქართველოში მოხშირებული წყალდიდობები და ღვარცოფები.
სამწუხაროდ, ადამიანის ჩარევით მტკნარი წყლის რესურუსები ილევა, ასევე ბინძურდება მდინარეები, ტბები, ზღვები. ეს გამოწვეულია ბინებრივი და ანთროპოგენური ფაქტორებით. ბუნებრივი ფაქტორებით გამოწვეული დაბინძურების კარგი მაგალითია შავი ზღვის 200 მ-ზე გოგირდწყალბადების მაღალი კონცენტრაცია. თუ 1 ლ. წყალი შეიცავს 1 მილიგრამ გოგირდწყალბადს, იგი უკვე საწამლავია. შავი ზღვის ფსკერთან კი გოგირდწყალბადის კონცენტრაცია შეადგენს, 7 მგ/ლ, შესაბამისად ანაერობული ბაქტერიების გარდა, შავ ზღვაში 200 მ-ზე დაბლა სიცოცხლის ნიშანწყალიც კი არ არსებობს. ასევე ბუნებრივი დაბინძურების ფაქტორად შეიძლება ჩაითვალოს წყალქვეშა ვუკლანები ტალახის ვულკანები, რომელიც გაზსა და ნავთობს შეიცავენ.
აღსანიშნავია წყლის ბიოლოგიური დაბინძურება, რომელიც იწვევს ძლიერ მოწამვლას, მიკრობიოლოგიური დაბინძურების გამო გავრცელებულია ისეთი დაავადებები, როგორიცაა ქოლერა, ნაწლავური ინფექციები და სხვა .
ორგანული ნივთიერებებით დაბინძურება იწვევს, მთელ რიგ პრობლემებს, სრულიად რღვევას ეკოსისტემების, ბაქტერიების გამრავლებას და სხვა.
მინერალური წყლების დაბინძურების მნიშვნელოვანი ფაქტორია, მეტალურგიული და სხვა საწარმოები. ამის გამო ტყვია დიდი რაოდენობით ხვდება ოკეანეებში, დაახლოებით 25 ათასი ტონა. გარდა ტყვისაა ჰიდროსფეროში აღმოჩენილია თუთია, ქრომი, ნიკელი, სპილენძი, კადმიუმი. ეს ელემენტები ტოქსიკურია ზღვის წყალში მობინადრე ცხოველებისთვის. ასევე საშიშია ვერცხლისწყლით დანაგვიანება, რომელიც ყოველწლიურად ხვდება ოკეანეებში. ასევე ჰიდროსფერო ბინძურდება ნიტრატებითა და ფოსფატებით, თუმცა ყველაზე მეტად ჰისდროსფეროს აბიძნურებს ნავთობი და ნავთობპროდუქტები. ყოველწლიურად 5 დან 10 მლნ ტონამდე ნავთობი ჩაედინება მსოფლიო ოკეანეებში.
ნავთობპროდუქტების მასობრივად ჩადინების გამო იღუპება პლანეტის ფაუნა.
რაც უფრო ნაკლებად ჩავერევით საუკუნეების მანძილზე ჩამოყალიბებულ ბუნებრივ კანონზომიერებებში, მით უფრო ნაკლებადაა მოსალოდნელი წყლის რესურსების განადგურება და უარყოფითი მოვლენების განვითარება დედამიწაზე, ბუნებაში ნებისმიერი ხელოვნური ჩარევა, რომელიც მას რადიკალურად შეცვლის, ადრე თუ გვიან, 10 წლის თუ 100 წლის შემდგომ, გამოიწვევს ბუნებრივი პირობების შეცვლას, რომელიც ხშირად დამანგრეველია ადამიანისთვის. ბუნებრივი პირობების არარაციონალურმა გამოყენებამ შესაძლოა მოიტანოს იმაზე მეტი ზარალი, ვიდრე მისგან მიღებული მოგება.
გამოყენებული ლიტერატურა:
ჰიდროლოგიის საგანი, მეთოდი და ამოცანები
ეკოლოგიის გეოლოგიური ასპექტები
მსოფლიო წყლები
ლურჯი ოკეანეს სტრატეგია