🌏 დედამიწა 🌎

ჩვენი პლანეტის ერთ-ერთი უნიკალური თავისებურებაა – მასზე ჰიდროსფეროს არსებობა, რომელიც ატმოსფეროსა და დედამიწის ქერქთან ერთად ქმნის დედამიწის პლანეტარულ შალითას. ჰიდროსფეროს ჩამოყალიბება დაიწყო 4,3 მილიარდი წლის წინ, მას შემდეგ რაც ატმოსფეროში შეიქმნა წყლის ორთქლის კონდენსაციისათვის საჭირო პირობები. განსაკუთრებით ინტენსიურად ეს პროცესი მიმდინარეობდა 3,8 მილიარდი წლის წინ. სახელდობრ ჰიდროსფეროს მეშვეობით ჩაისახა სიცოცხლე დედამიწაზე.

არსებობს ჰიდროსფეროს წარმოშობის ორი ჰიპოთეზა. ერთი მათგანის მიხედ­ვით, წყალი და სხვა რთული ქიმიური შენაერთები გაჩნდა ვარსკვლავებისა და პლა­ნე­ტე­ბის წარმოქმნის პირველ პერიოდში. მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ გაზური ღრუ­ბელი, საიდანაც ჩამოყალიბდა ჩვენი პლანეტა, ჰელიუმისა და წყალბადის დაკარგვის შემდეგ, მნიშვნელოვანი რაოდენობით შეიცავდა წყალსა და ნახშირ­ორ­ჟანგს. მეცნიერთა ჯგუფი თვლის, რომ დედამიწის ჰიდროსფერო ჩამოყალიბდა პლანეტის ფორმირების ბოლო სტადიაზე მის შემადგენლობაში არსებული გაზური ფაზიდან. დედამიწის ფორმირებისას ამ გაზური ფაზიდან პლანეტის გარშემო წარმოიქმნა ღრუბლის ფენა. შემდგომ, ატმოსფერული წნევის გადიდებისთან ერთად დაიწყო წყლის ორთქლის კონდესირება და წარმოიქმნა ჰიდროსფერო. მეორე ჰიპოთეზის ავტორების აზრით, დედამიწის ფორმირებისას წყალი თავ­მოყ­რილი იყო პლანეტის წიაღში. ატმოსფეროში გადასვლა მან დაიწყო ნახშირ­ორ­ჟანგთან და სხვა გაზებთან ერთად, ამ ქანების დეგაზაციის პროცესში. ცნობილია, რომ დე­გაზაციის ძირითადი კომპონენტებია წყალი და ნახშირორჟანგა გაზი. ამ ჰი­პოთეზის მიხედვით ითვლება, რომ ჰიდროსფეროს აქვს ლითოსფერული წარმოშობა.

ამ ჰიპოთეზის მომხრეები (ისინი კი – უმრავლესობაა) უშვებენ, რომ წყლის პირ­ვე­­­­ლადი კონცენტრაცია სამივე პლანეტაზე – ვენერა, დედამიწა და მარსი – ერთნაირი იყო. ვენერამ წყალი დაკარგა ულტრაიისფერი გამოსხივებით მისი დისოციაციის პრო­­­ცე­სში, წყალბადი ამ პროცესში გაიფანტა საპლანეტათაშორისო სივრცეში, ჟანგ­ბა­დი კი ქა­ნებს შეუკავშირდა. მარსზე წყლის უმეტესი ნაწილი ჩამარხულია ყინულის სა­­­ხით ზე­დაპირულ ქანებსა და ყინულის ქუდებში. დისიპაციის შედეგად კი ამ პლან­ე­ტი­­დან დაკარგულია წყლის დაახლოებით 20%. ამჟამად ითვლება, რომ წყლის რაო­დე­ნობა ვენერასა და მარსზე ნაკლებია ვიდრე დედამიწაზე, შესაბამისად 3000-ჯერ და 100-ჯერ.

დედამიწაზე ჰიდროსფეროს მიეკუთვნება პლანეტის ყველა წყლები: ოკეანეები, ზღვები, ტბები, მდინარეები და ა.შ. მსოფლიო ოკეანეს უკავია დედამიწის ზედაპირის 70,8%. წყლის საერთო მოცულობაა 1.45 მილიარდი კმ³. მათგან მსოფლიო ოკეანეს მარილიანი წყლების საერთო მოცულობაა 1.37 მილიარდი კმ³. გარდა ამისა მარილიან წყლებს მიეკუთვნება მიწისქვეშა წყლების 49.6 მლნ.კმ³. ამგვარად, დედამიწის ქერქთან დაკავშირებული მარილიანი წყლების საერთო რაოდენობაა 1.42 მილიარდი კმ³. მტკნარ წყლებზე მოდის მხოლოდ 35 მლნ.კმ³. სიღრმული წყლების მოცულობაა 0,415 მილიარდი კმ³

მსოფლიო ოკეანის საშუალო სიღრმეა – 3.8 კმ. მის აგებულებაში გა­მო­ყო­ფენ ფსკე­­რის ზედაპირის ოთხ ძირითად ელემენტს: მატერიკული კიდეს (რომე­ლ­იც შეი­ცავს შელფს, მატერიკის ფერდობს და მატერიკის ძირს), გარ­და­მა­ვალ ზო­ნას, ოკეანის კა­ლაპოტს და შუაოკეანურ ქედებს. შელფი ან ოკეანის სანაპირო-ზღვი­ური მეჩეჩი, ვრცელ­­დება ოკეანეში საშუალოდ 80 კმ-მდე, თუმცა ზოგან ათას კმ-ზე შორსაც ფიქ­სირ­დება. მისი სიღრმეა 20-1000 მ, საშუალოდ 130 მ. შელფი იკავებს ოკეანის აკვა­ტო­რი­უმის 7.6%. მატერი­კუ­ლი ფერდობი წააგავს საფეხურს, რომლის საშუალო დახრის კუთხე 4-6⁰-ია და იძი­რება 2500-3500 მ სიღრმემდე. ის განლაგებულია მატერიკულ ძირ­ზე, რომლის სიგანე 1000 კმ-მდეა, ხოლო სიღრმე 2000-4000 მ-მდე. მატერიკის ფერ­დი­სა და საფეხურის ფართობი ოკეანის აკვატორიუმის 12.7%-ია. გარდამავალი ზონის ქვეშ, რომელიც იკავებს ოკეანის აკვატორიუმის 10%, იგულისხმება ოკეანური ზღვე­ბის ქვაბულები, ში­და აზევებანი, კუნძულის რკალები და ღრმულები. ცალკეული ღრმუ­ლის სიღრმე 10 კმ-ს აღწევს (მარიანის ღრმულის სიღრმე 11034 მ-ია). ოკეანის კალაპოტის ფართი 55%-ია, სიღრმე 5-6 კმ. შუაოკეანური ქედების ფართი 14.7%-ია. ცენტრალურ ნაწილში იგი დანაწევრებულია რიფტული ველებით, რომლებიც 60000 კმ-ზე ვრცელდება.

ანტარქტიდისა და გრელანდიის მთელი ყინული რომ დადნეს, მსოფლიო ოკეა­ნის დონე 67 მ-ით აიწევს ხოლო ხმელეთის მნიშვნელოვანი ნაწილი წყლით დაი­ფა­რება.

ოკეანეები მხოლოდ ზედაპირიდან თბება. ეკვატორზე ოკეანის წყლის ტემ­პე­რა­ტუ­რა იცვლება 27-29⁰C-ს ფარგლებში. პოლუსებზე უარყოფით მნიშვნელო­ბამ­დე ეცე­მა. როგორც ოკეანეებში, ისე ზღვებში ყველაზე თბილი ფენა ზედაპირიდან 100 მ სი­ღ­რ­მემდეა. სიღრმესთან ერთად ტემპერატურა ეცემა და 1-1.5 კმ-ზე საშუალოდ 3-5⁰C-ია.

ოკეანე – თავისებური სითბური მანქანაა. მისი წყლები ტროპიკებში წლის გან­მა­ვ­­­­­ლობაში და ზაფხულში საშუალო განედებში აგროვებს სითბურ ენერგიას. ზამ­თარ­ში თბი­­­ლი წყალი ტროპიკებიდან საშუალო და მაღალი განედებისაკენ მიედინება, გა­დას­­­­­­ცემს სითბოს ჰაერის მასებს და გავლენას ახდენს პლანეტის კლიმატსა და ამინდზე.

თანამედროვე ოკეანური წყლის ერთ კილოგრამში გახსნილია 35 გ მარილები. Na⁺, Mg⁺⁺, Ca⁺⁺, K+, Sr⁺⁺ კათიონების სიჭარბის გამო ოკეანეების წყალს აქვს სუსტად ტუ­ტე რეაქცია (ph=7.5-8,5). გაზებიდან ოკეანის წყლებში ყველაზე მეტია ნახ­ში­რ­ორ­ჟან­გი, რომლის 0,5-8 მილიარდი ტონა, ყოველწლიურად, მოედინება პლანეტის წია­ღი­დან რიფტული ზონებში და წყალქვეშა ვულკანების ყელიდან. ამ დროს გამოიყოფა 0,3-5 მილიარდი ტონა ჟანგბადი. ოკეანეებში ნახშირორჟანგის საერთო რაოდენობაა 1.4×10¹⁴,რაც 60-ჯერ მეტია მის კონცენტრაციაზე ატმოსფეროში. ჟანგბადის რაოდენობა ოკეანეში 130-ჯერ ნაკლებია, ვიდრე ატმოსფეროში და აღწევს 1×10¹³ ტონას.

აღსანიშნავია, რომ ოკეანეებსა და ზღვებში ხმელეთიდან განუწყვეტლივ ჩა­­ე­დი­ნე­ბა ნატანის დიდი რაოდენობა. მაგალითად, მხოლოდ მდინარეებს, ზღვებ­­სა და ოკე­ა­ნეებში ყოველწლიურად ხმელეთიდან ჩააქვს 3.5×10¹⁰ ტ შეტივნა­­რე­­ბუ­­ლი და წყალ­ში გახ­ს­ნილი მასალა. 10 მილიონ წელიწადში მათ შეუძლიათ ჩაიტანონ ოკეანე­ებში მთე­ლი ხმელეთი, ან უფრო ზუსტად ყველაფერი ის, რაც ზღვებისა და ოკეანეების დონის ზევით მდებარეობს.

დედამიწაში დრეკადი რხევების გავრცელება

სეისმური ტალღები. მიწისძვრისას კერაში ქანების ნაწილაკები გადაადგილდება და გადასცემს რხევებს აკუსტიკური ტალღის სახით. აკუსტიკურ ტალღებს, რომლებიც მიწისძვრისას წარმოიქმნება, სეისმური ტალღები ეწოდება. სეისმური ტალღები წარმოიქმნება მიწისძვრის ან დიდი აფეთქების შედეგად. ცნობილია დრეკადი ტალღის სამი ძირითადი ტიპი, რომლებიც იწვევს ისეთ სეისმურ რხევებს, რომლებიც აღიქმება ადამიანების მიერ და ნგრევას იწვევს: მოცულობითი გრძივი (P-ტალღები) და განივი (S–ტალღები) და ასევე ზედაპირული ტალღები.

გა­სწ­ვრივი (P) ტალღებისათვის დამახასიათებელია ნივთიერების რხევა სხივის მიმართუ­ლე­ბის გასწვრივ. ისინი განპირობებულია კუმშვის დრეკადი ტალღების გავრცელებით. P-ტალღები გადის მყარ, თხევად და გაზობრივ ნივთიერებაში და შეიძლება შეაღწიოს დედამიწის სფეროს ნებისმიერ ადგილას. P-ტალღების ენერგიის ნაწილი, როდესაც დედამიწის ღრმა ფენებიდან მის ზედაპირზე გამოდის, გადაეცემა ატმოსფეროს აკუსტიკური ტალ­ღე­ბის სახით. თუ მათი სიხშირე 15 ჰერცს აღემატება, მაშინ მათ ადამიანებიც აღი­ქვა­მენ. P-ტალღების გავრცელების სიჩქარე მოცულობით ტალღებს შორის ყველაზე მაღალია.

განივ (S) ტალღებს ახასიათებს რხევა ტალღის გავრცელების მიმართუ­ლე­ბის განივად, სიმის რხევის მსგავსად, და განპირობებულია ძვრის დრეკადი ტალღებით.

სეისმური ტალღების გავრცელებისას ხდება გრუნტის ზედაპირის რყევა და გადაადგილება როგორც ვერტიკალური ისე ჰორიზონტული მიმართულებით. იმის გამო, რომ S-ტალღები ვრცელდება მხოლოდ დრეკად გარემოში, ამიტომ ვერ გადის დედამიწის თხევად ბირთვში, რადგან სითხის ძვრის მოდული ნულის ტოლია. რა ამ მოვლენაზე დაკვირვების შედეგად, 1906 წელს, ინგლისელმა სეისმოლოგმა ოლდგემმა გამოიტანა დასკვნა დედამიწის ბირთვის არსებობის შესახებ. ტალღების სიჩქარე დამოკიდებულია ქანის ტიპზე, რომელშიც ვრცელდება, Р- ტალღების სიჩქარე დაახლოებით 2–ჯერ მეტია S-ტალღების სიჩქარეზე. სწორედ გასწვრივი ტალღები რეგისტრირდება პირველად სეისმოგრაფების მიერ, ამიტომ სეისმოლოგები მას პირველად (Primary) P-ტალღებს უწოდებენ, ხოლო განივს – მეორადს (Secondary) – S-ტალღებს, ორივე ტალღა დედამიწაში ვრცელდება მსგავსად სინათლის სხივებისა ოპტიკურ გარემოში. როგორც წესი P-ტალღები ნაკლებ ნგრევას იწვევს, ვიდრე S-ტალღები. სეისმური ტალღების შემდეგი ტიპი – ზედაპირული ან გრძელი (Long) – L-ტალ­ღე­ბია, რომელთა გავრცელება შემოსაზღვრულია დედამიწის ზედაპირთან ახლო­მდე­ბა­რე ზონით. ისინი დედამიწის ზედაპირზე ზღვის ტალღების მსგავსად ვრცელდება. ზე­დაპირული ტალღები დაახლოებით ორჯერ უფრო ნელა ვრცელდება ვიდრე S-ტალ­ღები, თუმცა უდიდესი ამპლიტუდით გამოირჩევა. სწორედ ეს ტალღები იწვევს ყვე­ლაზე დიდ ნგრევას, როდესაც არყევს დედამიწის ზედაპირს.

ანსხვავებენ ზედა­პი­რულ ლიავასა და რელეის ტალღებს. ლიავას ტალღები (L) იწ­ვევს გრუნტის ნაწი­ლა­კე­ბის რხევას ჰორიზონტულ სიბრტყეში, დედამიწის ზედა­პი­რის პარალელურად, გავრ­ცე­ლების მიმართულებისადმი მართი კუთხით. რელეის ტალღები (R) წარმოიქმ­ნე­ბა ორი გარემოს გამყოფ ზედაპირზე და ზემოქ­მე­დებს გა­რე­მოს ნაწილაკებზე, აიძუ­ლებს რა მათ იმოძრაონ ვერტიკალური და ჰორიზონ­ტუ­ლი მიმართულებით ვერტი­კა­ლურ სიბრტყეში რომელიც მიმართულია ტალღის გავრ­ცე­ლე­ბის მიმართულებით. რელეის ტალღის გავრცელების სიჩქარე ნაკლებია ლიავას ტალღების სიჩქარეზე და ორივე ნაკლები სიჩქარით ვრცელდება ვიდრე გასწვრივი და განივი სეისმური ტალღები და საკმარისად ცხრება როგორც სიღრმის მიხედვით, ასევე მიწისძვრის ეპიცენტრთან დაშორებისას.

გასწრივი და განივი ტალღების სიჩქარე დედამიწაში სიღრმის მიხედვით მა­ტუ­ლობს, რასაც მათი ტრაექტორიის გამრუდებას იწვევს. ამგვარად, დედამიწა სე­ის­მუ­რი ტალღების მიმართ გარდამტეხი ლინზის მსგავსად იქცევა. გასწვრივი და განივი ტალ­ღები დედამიწაში სიღრმეში გავრცელებისას ხან აირეკვლება, ხან კი გარ­და­ტყ­დე­ბა. რადგან, მასალის დრეკადი მახასიათელების ან სიმკვრივის ნებისმიერი ცვ­ლი­ლება იწ­ვევს მათ გარდატეხას, ხოლო გარემის თვისებების მკვეთრი ცვლი­ლე­ბი­სას ტალ­ღე­ბის ენერგიის ნაწილი აირეკვლება. შედეგად, სეისმური ტალღების ზოგადი სურათი საკ­მარისად გართულებულია. გასწვრივი და განივი ტალღები დედამიწაში გავრცელებისას განუწყვეტლივ აფარ­­თოებენ გარემოს იმ მოცულობას, რომელიც რხევით პროცესშია ჩართული. ზე­და­­პირს, რომელიც შეესაბამება მოცემულ მომენტში გარკვეული ტიპის ტალღის მაქსი­მა­­ლურ გავრცელებას, ეწოდება ამ ტალღების ფრონტი. რადგან გარემოს დრეკადობის მო­დული სიღრმის მიხედვით უფრო სწრაფად იზრდება, ვიდრე ზედაპირთან ახლოს, შე­საბამისად ტალღის ფრონტი უფრო სიღრმისკენ არის ჩაზნექილი, ვიდრე ლა­ტე­რა­ლუ­რი (გვერდითი) მიმართულებით. ტალღის ტრაექტორია ეწოდება წრფეს, რომე­ლიც აერთებს ფრონტზე არსებულ წერტილს ტალღის წყაროსთან. Р და S ტალღების ტრა­ექტორიები თანხვდება, მიუხედავად იმისა, რომ პირველი უფრო სწრაფად ვრცელდება. სე­ისმური სადგურები, რომლების დაშორებულია მიწისძვრის ეპი­ცენტრს, არეგისტრირებს არა მხოლოდ პირდაპირ Р და S ტალღებს, არამედ ამ ტიპის ტა­ლ­ღებს, ერთხელ უკვე არე­კვ­ლილს დედამიწის ზედაპირისაგან – РР და SS (ან РR1 და SR1), ხანდახან კი ორჯერ არეკვლილს – РРР და SSS (ან РR2 და SR2). არსებობს ასევე არეკვლილი ტალღები, რომლებიც გზის ერთ მო­ნა­კ­ვე­თს გადის როგორც Р-ტალ­ღა, ხოლო მეორეს, არეკვლის შემდეგ, – როგორც S-ტალღა. წარ­მოქ­მნილი გაცვლითი ტალ­ღები აღინიშნება როგორც РS ან SР. ღრაფოკუსიანი მიწისძვრების სეის­მოგ­რამებ­ზე დაიკვირვება ასევე არეკვლილი ტალღების სხვა ტიპები, მაგალითად ტალ­ღე­ბი, რომ­ლებმაც ვიდრე მარეგისტრირებელ სადგურსა მიაღწიეს, დედამიწის ზედაპი­რი­დან აირეკვლნენ. მიღებულია მათი აღნიშვნა პატარა ასოთი, რომელსაც ასომთავ­რული მოჰყვება (მაგა­ლითად, рR). ხელსაყრელია მათი გამოყენება მიწისძვრის კერის სიღრმის დასადგენად. 2900 კმ სიღრმეზე P-ტალღის სიჩქარე მკვეთრად ეცემა >13 კმ/წმ–დან 8 კმ/წმ–მდე; ხოლო S-ტალ­ღები ამ დონის ქვემოთ არ ვრცელდება, რაც დედამიწის ბირთვისა და მანტიის საზღვარს შე­ესაბმება. ტალღის ორივე ტიპი ნაწილობრივ აირეკვლება ზედაპირიდან და ენერგიის რაღაც ნა­წილი უბრუნდება ზედაპირს ტალღების სახით, აღნიშნული როგორც РсР და SсS. Р-ტალ­ღე­ბი გადის ბირთვში, მაგრამ მათი ტრაექტორიები ამ დროს მკვეთრად გადაიხრება და დე­­და­­მიწის ზედაპირზე ჩნდება ჩრდილის ზონა, რომლის საზღვრებში რე­გის­ტ­რირ­დება მხო­ლოდ ძალიან სუსტი Р-ტალღები. სეისმოგრამებზე კარგად გამოიყოფა ისე­თი ტალღები, რომ­ლე­ბიც წყაროდან ბირთვამდე მოძრაობს როგორც S-ტალღა, შემდეგ ბირთ­ვში გადის როგორც Р-ტალღა, ხოლო ბირთვიდან გამოსვლისას კვლავ გარ­და­იქმ­ნება S ტიპის ტალღად. დე­და­მი­წის ცენტრში, 5100 კმ სიღრმეზე, არსებობს შიდა ბირთვი, რომელიც სავარაუდოთ მყარ მდგო­მა­რეობაშია, თუმცა მისი ბუნება ჯერ–ჯერობით არ არის ბოლომდე ნათელი. ტალღები, რომლებიც გადის შიდა ბირთვში აღინიშნება როგორც РКIКР ან SКIКS.

გარდა განივი და გასწვრივი ტალღებისა, დედამიწის ზედაპირზე მიწისძვრის ეპიცენტრიდან ვრცელდება რელეისა და ლიავა ტალღები პერიოდებით T~10 … 150 წმ, რომლებმას შეიძლება დედამიწას რამდენჯერმე შემოუაროს. რელეის ტალღები განპირობებულია გასწვრივი და განივი რხევებით. ამ რხევებისას ნაწილაკები მოძრაობს ელიფსურ ტრაექტორიებზე ვერტიკალურ სიბრტყეში, რომელიც გადის მიწისძვრის კერასა და სეისმოგრაფის განლაგების პუნქტზე. ლიავას ტალღები არის პოლარიზებული განივი ტალღები, რომლებშის ნაწილაკები ირხევა ჰორიზონტულ სიბრტყეში დედამიწის ზედაპირის პარალელურად.

დედამიწის სეისმურობა და სეისმური სარტყლები

დედამიწის სეისმურობა ეს არის დედამიწის ან მისი ცალ­კეუ­ლი ტერიტორიების „მი­დ­რეკილება“ მიწიძვრებისადმი. ხასიათდება განსხვავებული ენერ­გიის მქონე მი­წის­ძვრათა კერების ტერიტორიული განაწილებით, რომელთა შე­ფა­სება ხდება მაგნი­ტუ­დით, ზედაპირზე, ბალით შეფასებული მათი გამოვლინების ინ­ტენ­სიურობით, სეისმური მოვლენების სიხშირით და მიწისძვრების სხვა მახასია­თებ­ლებით. ძლიერ მიწისძვრებს ძირითადათ ადგილი აქვს სეისმური სარტყლების საზ­ღვ­რებ­ში, ასევე შუაოკეანური ქედებისა და კონტინენტური რიფტული ზონების რაიო­ნებ­ში. ყველაზე დიდი აქტიურობით ხასიათდება წყნაროკეანური და ალ­პიებ–ჰიმალაის სარ­ტ­ყლები. ამასთან, პირველზე მოდის დედამიწის მთელი სე­ის­მური ენერგიის 75%, ხოლო მეორეზე – 20%.

დედამიწის სეისმური სარტყლები (seismos (ბერძ.) – მიწისძვრა) – ეს ლითოსფეროს ფილებს შორის სასაზღვრო ზონებია, რომლებიც ხასიათდება მოძრაობის მაღალი უნარით და ხშირი მიწისძვრებით, ასევე ამ ზონებშია თავმოყრილი მოქმედი ვულკა­ნე­ბის უმრავლესობა. სეისმური სარტყლები ათასობთ კილომეტრზე ვრცელდება. ეს არე­ები შეესაბამება ხმელეთზე ღრმა რღვევებს ხოლო ოკეანეებში – შუაოკეანურ ქედებსა და ღრმა როფებს.

დღეისათვის განასხვავებენ ორ უზარმაზარ სარტყელს: განედური მიმართუ­ლე­ბის ხმელთა­შუ­ა­ზღვიურ-ტრანსაზიურს და მერიდიანის მიმართულების – წყნარო­კეა­ნურს. სეისმური აქტივობის სარტყლები შეესაბამება აქტიურ მთათწარმოქმნისა და ვულკანიზმის არეებს.

ხმელთა­შუ­ა­ზღვიურ-ტრანსაზიურ სარტყელს მიეკუთვნება ხმელთაშუაზღვის­პი­­რე­თი და მის გარშემო განლაგებული სამხრეთ ევროპის, მცირე აზიის, ჩრდილო-აფ­რი­კის მთის მასივები, ასევე შუა აზიის ტერიტორიის დიდი ნაწილი, კავკასია, კუნ­ლუ­ნი, ჰიმალაი. ამ სარტყელზე მოდის მსოფლიოს ყველა მიწისძვრების 15%, რომელ­თა კერის სიღრმე შუალედურია, თუმცა შეიძლება იყოს ძლიერ დამანგრეველი კატაკ­ლიზ­მები.

მიწისძვრათა 80% ხდება წყნარო­კეა­ნურ სეისმურ სარტყელში, რომელიც მოიცავს წყნარი ოკეანის კუნძულებსა და ღრმა ღრმულებს. ოკეანის აკვატორიის პერიფერიის მო­ცემულ სარტყელში მდებარეობს ალეუტის კუნძულების, ალასკის, კურილიის კუნ­ძულების, კამჩატკის, ფილიპინების კუნძულების, იაპონიის, ახალი ზელანდიის, ჰა­ვაის კუნძულების, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის სეისმურად აქტიური ზონები. აქ ხშირად ხდება მიწისძვრები, რომელთა დარტყმების კერები უშუალო ქერქვეშ მდებარეობს და რომელსაც აქვს კატასტროფული შედეგები, კერძოდ, ის ცუნამის პროვოცირებას ახდენს.

წყნარო­კეა­ნური სეისმური სარტყელის აღმოსავლეთი განშტოება იწყება კამ­ჩატ­კის აღმოსავლეთ სანაპიროდან, მოიცავს ალეუტის კუნძულებს, გრძელდება ჩრდილო და სამხრეთ ამერიკის დასავლეთ სანაპიროზე და მთავრდება სამხრეთ ანტილიის მარ­ყუ­ჟით. ყველაზე მაღალი სეისმურობა დაიკვირვება წყნარო­კეა­ნური სარტყელის ჩრდი­­ლო ნაწილსა და კალიფორნიის ტერიტორიაზე. ცენტრალური და სამხრეთ ამე­რი­­კის არეთა სისმურობა ნაკლებად გამოხატულია, მაგრამ აქაც, მართალია იშვიათად, მაინც შესაძლებელია დიდი მიწისძვრების წარმოქმნა.

წყნარო­კეა­ნური სეისმური სარტყელის დასავლეთ განშტოება გრძელდება ფი­ლი­პი­ნებიდან მალუკუს კუნძულებამდე, გაივლის ბანდის ზღვას, ნიკობარის და ზონდის კუნძულებს ანდრამანის არქიპელაგისაკენ. მეცნიერთა აზრით, დასავლეთ განშტოება ბირმის გავლით უერთდება ტრანსაზიურ სარტყელს. წყნარო­კეა­ნური სეისმური სარტყელის დასავლეთ განშტოების რაიონში დაიკვირვება ქერქვეშა მიწისძვრების დიდი დაოდენობა. ღრმა კერები განლაგებულია ოხოტის ზღვის ფსკერის ქვეშ იაპო­ნი­ისა და კურილიის კუნძულების გასწვრივ. შემდგომ ღრმა კერების ზოლი ვრცელ­დე­ბა სამხრეთ-აღმოსავლეთით, კვეთს იაპონიის ზღვას მარიანის კუნძულებამდე.

ნაწყვეტი წიგნიდან “სამყაროს ევოლუცია”