თვე: იანვარი 2023

ყოველი ხალხის კულტურული გავითარებისათვის დამახასიათებელია სხვადასხვა სახის საქმიანობა, მათ შორის ქიმიური საქმიანობითაც დაინტერესება და შესაბამისი ჯერ პრაქტიკული და შემდეგ თეორიული ცოდნის შემუშავება. ქიმიური საქმიანობით ქართველების, ისე როგორც ყოველი ხალხის, გატაცება უძველესი დროიდანაა ცნობილი. ქართველური ტომების მონათესავე სუბერები მესოპოტამიაში და ხეთები მცირე აზიაში 5-6 ათასეული წლის წინათ მოღვაწეობდნენ ისტორიულ ასპარეზზე. ისტორიულ-არქეოლოგიური მონაცემები მეტყველებს, რომ ქიმიურ საქმიანობას … Read more

XVIII ს-ის I ათეულ წლებში ქართული კულტურის, საზოგადოებრივ-პოლიტიკური აზრის განვითარებაში მოხდა ფრიად მნიშვნელოვანი ძვრები, რის შედეგადაც საფუძველი ჩაეყარა ქართულ განმათავისუფლებობას. ამ მოძრაობის მოთავე და სულისჩამდგმელი იყო ვახტანგ VI, რეფორმატორი, მწერალი, მთარგმნელი, მეცნიერი. ვახტანგის თაოსნობით დაარსდა “სწავლულ კაცთა” კომისია, რომელმაც შეკრიბა და დაადგინა “ქართლის ცხოვრების” წყაროები და დაწერა საქართველოს ისტორია XIV საუკუნიდან XVIII საუკუნემდე. მან შეიმუშავა … Read more

მეფე ვახტანგ VI მოღვაწეობის ხანა (1703-1737 წწ.) ქართული კულტურის განვითარების ისტორიაში მართლაც გამორჩეულია. ამ ეპოქას ივანე ჯავახიშვილმა სამართლიანად უწოდა “ენციკლოპედიური ხანა” : “ყველა იმდროინდელი მოღვაწე ცდილობდა, რომ ქართველი ხალხის შემოქმედებითი საუკუნეებით გადროვილი შემოქმედება ნამუშევარი და ნაჭირნახულევი შეეკრიბათ, შეესწავლათ და ჩამომავლობისათვის დამთავრებული ყოველმხრივი წარმოდგენა და ცოდნა გადაეცათა. ამ საქმის მოთავედ და სულის ჩამდგმელად დიდებული, დაუვიწყარი ვახტანგი … Read more

ზაფხულის ცის ერთ-ერთი არე – ზაფხულის სამკუთხედი,სადაც ვხედავთ დელფინის, ისრისა და მელიის თანავარსკვლავედებს (ზედა მარცხენა მხარეეს) , და გველსა და ჰერკულესს (ქვემოთ). გამოიყოფა ე.წ. ზაფხულის სამკუთხედის ვარსკვლავები ვეგა, დენები და ალტაირი. პირველი რომბის ფორმის მქონე ქნარის თანავარსკვლავედის მარჯვენა კიდშია, მეორე – გედის თანავარსკვლავედში (დენები სავარაუდო ფრინველის თავს ემთხვევა, გიენა – მარცხენა ფრთის კიდესთანაა, δ ვარსკვლავი … Read more

🌟მენახირის მახლობლად ციმციმებს პატარა თანავარსკვლავედი ჩრდილოეთის გვირგვინი. ასე უწოდა ჯერ კიდევ პტოლემეოსმა სამხრეთის ცის ანალოგიური ხომლისაგან გამოსარჩევად. არაბები ამ უმშვენიერეს თანავარსკვლავედს “ღარიბის ჯამს” და “ბრძენკაცის თეფშს ეძახდნენ”. შემდეგ კი თანავარსკვლავედი გარკვეულ მრგვალ ჩარჩოში მოხვდა, რადგან ალ-სუფიმ მის გარშემო ორი უბრალო წრეწირი შემოავლო, მათ შორის კი ვაზისებური ხლართულიორნამენტი ჩახატა. 🌟 ცაზე ჩანს თებერვლიდან შემოდგომამდე. შეუიარაღებელი თვალით … Read more

1950 წლის 23 მარტს შეიქმნა მსოფლიოს მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია, რომელიც 163 სახელმწიფოს აერთიანებს და მნიშვნელოვან სამუშაოებს ასრულებს კლიმატოლოგიის დარგში. ამ ორგანიზაციის მუშაობის ერთ-ერთი ძირითადი მიმართულებაა მსოფლიოს კლიმატური პრობლემის შესწავლა: რა გველოდება ჩვენ, დედამიწაზე მცხოვრებთ, ბუნების როგორი სიურპრიზებისთვის უნდა ვიყოთ მზად მომავალში? წარსულში ამინდისა და კლიმატის ექსტრემალური ანომალიები მთელ რიგ სახელმწიფოებს და ხალხებს კატასტროფების წინაშე აყენებდა. დღეისაც … Read more

ნეიტრინო თავდაპირველად ექსპერიმენტულად არ აღმოუჩენიათ. იგი “გამოიგონა” შვეიცარიელმა ფიზიკოსმა პაულიმ, რადიოაქტიური დაშლის პროცესების კვლევისას. რადიოაქტიური დაშლა ეს ის პროცესია, რომლის ზემოქმედებითაც 1896 წელს გაშავდა ფოტოგრაფიული გამომჟღავნების შემდეგ ბეკერელის მიერ საგულდაგულოდ შეფუთული ფოტოფირფიტა. სწორედ ამ მოვლენამ დააყენა კაცობრიობა ატომური სამყაროს შეცნობის გზაზე. როგორც შემდგომმა კვლევამ აჩვენა, რადიოაქტიური დაშლისას მოცემული შედგენილობის ნივთიერებაში მიმდინარეობს ატომის ბირთვთა განუწყვეტელი დაშლა … Read more

უმთვარო ღამეში ბევრი ვარსკვლავი ჩანს, ხოლო სავსე მთვარის დროს მხოლოდ კაშკაშა ვარსკვლავებს ვხედავთ. ამიტომ ცაზე დაკვირკვების დროს აუცილებელია მთვარესაც ანგარიში გაეწიოს. მთვარე მზის შემდეგ ყველაზე უფრო თვალსაჩინო მნათობია. იგი მუდამ იცვლის თავის ფორმას და სიკაშკაშეს. ახალი მთვარე პირველად ჩნდება საღამოს, ვიწრო ნამგლის სახით. მომდევნო დღეებში იგი უფრო და უფრო დიდია და უფრო გვიან ჩადის. თხუტმეტ … Read more

თითოეული ვარსკვლავი უცვლელი სხეული კი არ არის, არამედ მარად მოძრაობა-განვითარებაში იმყოფება და სახეცვლილებას განიცდის. თითოეული ვარსკვლავი გადის თავის ხანგრძლივ სასიცოცხლო გზას, მაგრამ ერთად აღებული, ე.ი. ვარსკვლავთა ჯგუფები ანუ სისტემები, აგრეთვე მარადიულ მოძრაობას განიცდიან და ამ მოძრაობაში თითოეულ ვარსკვლავს თავისი ხვედრი სიჩქარე და მიმართულება აქვს. ვარსკვლავთა სიჩქარე საერთოდ რამდენიმე ათეულ კილომეტრს უდრის წამში. მაგრამ გხვდება ისეთი … Read more

პოლუსის მიდამო ეწოდება იმ არეს, რომელიც ჩრდილოეთის პოლუსიდან 40°-ის ფარგლებში იმყოფება. ამ არეში მოთავსებული ვარსკვლავები და თანავარსკვლავედები მუდამ ჰორიზონტის ზემოთ არის და მათი დანახვა ყოველ ღამე შესაძლებელია, თუ ცა მოწმენდილია. მათი ორივე კულმინაცია ხდება ზენიტიდან ჩრდილოეთით. პოლუსის მიდამოში შედის: დიდი დათვის, პატარა დათვის, კასიოპეას, გველეშაპის, ცეფეისა და ჟირაფის თანავარსკვლავედები. ასევე, პერსეის, გედისა და ხვლიკის თანავარსკვლავედების … Read more