🌷გაზაფხულის თანავარსკვლავედები🌸

გაზაფხულის თანავარსკვლავედები, გაზაფხულის საღამოს ცის თაღის აღმოსავლეთ მხარეს იმყოფება. ამ ჯგუფს ეკუთვის: ლომის, მენახირის, ჩრდილოეთის გვირგვინის, ქალწულის, სასწორისა და ღრიანკალის თანავარსკვლავედები.

⭐️ ლომი

ლომის მიგნება შეიძლება დიდი დათვის საშუალებით. დიდი დათვის “მაჩვენებლის” გაგრძელება, ხვდება პოლუსს. იმავე მაჩვენებლის შებრუნებული მიმართულებით გაგრძელდება დაახლოებით ხუთი “მაჩვენებლის” მანძილზე, გადის ლომის თანავარსკვლავედში და ე.წ. ლომის ტრაპეციას შუაზე კვეთს. ლომის ტრაპეცია შედგება მისი α, γ, δ, β ვარსკვლავებისგან და გრძელი ფორმა აქვს. α რომ ამოდის თითქმის საათნახევარში ამოდის β. α პირველი სიდიდისაა. მას რეგული ეწოდება.

ლომი ზოდიაქოს თანავარკვლავედია, მზე მას გაივლის აგვისტოში. ამ თანავარსკვლავედისთვის “ლომის” სახელს მიაკუთვნებას ხსნიან იმით, რომ თებერვალში, როცა ის ყველაზე უფრო კარგად ჩანს ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში, ეგვიპტეში ყველაზე ძლიერად ვითარდებოდა მცენარეულობა.

✨ მენახირე

დიდი დათვის კუდის გაგრძელებაზე, რომელიც გასროლილი ქვის ტრაექტორიას მოგვაგონებს, იმყოფება ნულოვანი სიდიდის წითელი ვარსკვლავი. იგ არის მენახირის α, ანუ არკტური. მისგან დიდი დათვისკენ იმყოფება მესამე სიდიდის სამი ვარკსვლავი, β, γ, δ, რომელიც ტოლფერდა სამკუთხედს ქმნის. δ-სა და α-ს შუა არის ε-მეორე სიდიდის ვარსკვლავი.

💫 ჩრდილოეთის გვირგვინი

მენახირის სამკუთხედიდან აღმოსავლეთით, ნახევარრკალად გამწკრივებულია ვარსკვლავები, რომლებსაც ჩრდილოეთის გვირგვინის უწოდებენ. მათში უდიდესი α მეორე სიდიდისაა. ის მოთავსებულია რკალის შუა ადგილას და მარგალიტის თვალს ეძახიან.

ჩრდილოეთის გვირგვინის წარმოშობაზე არსებობს ასეთი ლეგენდა: თეზემის მიერ მოტაცებულმა და შემდეგ მიტოვებულმა არიადნამ ტირილით შეაწუხა ქვეყანა. მასთან მისულმა ბახუსმა მოხადა გვირგვინი და ისროლა ცაში, რათა მისი სილამაზე მაინც არ ყოფილიყო წარმავალი და მუდმივად ებრწყინა ვარსკვლავებს შორის.

⭐️ ქალწული

მენახირის ვარსკვლავთა გაგრძელებაზე და ასევე ლომის ვარსკვლავთა გაგრძელებაზე იმყოფება პირველი სიდიდის ვარსკვლავი სპიკა. ეს არის ქალწულის თანავარსკვლავედის α.

ქალწული არის ზოდიაქოს ერთ-ერთი თანავარსკვლავედი. აქ იკვეთება მეორეჯერ ეკვაორი და ეკლიპტიკა. გადაკვეთის ამ წერტილს შემოდგომის დღეღამსწორების წერტილი ეწოდება. აქ მზე არის 23 სექტემბერს.

ქალწულის ქვემოთ, სამხრეთისკენ იმყოფება თანავარსკვლავედი, რომელსაც ტრაპეციის ფორმა აქვს. დაკვირვებისათვის ყველაზე ხელსაყრელი პირობებია მარტში და აპრილში.

✨ გველი

მენახირის გვერდზე და ჩრდილოეთის გვირგვინის ქვემოთ ქალწულამდე, იმყოფება გველის თანავარსკვლავედი. მისი ვარსკვლავთა მწკრივი გამოდის ჩრდილოეთის გვირგვინიდან და თავდება გველმჭერის თანავარსკვლავდეთან, რომლის მეორე მხარესაც მოქცეულია გველის თანავარსკვლავედის კუდი. გველის α მეორე სიდიდისაა.

რუკაზე აღნიშნავენ ბერენიკას თმებს, მწევრებს და პატარა ლომს, რომელიც მკრთალი ვარსკვლავებისგან შედგება.

ბერენიკას თმების წარმოშობაზე არსებობს გადმოცემა ეგვიპტის მეფის პტოლომეს ცოლს, ბერენიკას ჰქონდა გრძელი და ლამაზი თმები. ერთხელ მეფეს სასწრაფოდ მოუხდა სახიფათო ომში წასვლა. შეშფოთებულმა ბერენიკამ დადო პირობა, რომ თუ მისი მეუღლე ომიდან უვნებლად დაბრუნდებოდა, ის თმებს მოიჭრიდა და ღმერთებს შესწირავდა. ეს პირობა მან შეასრულა, მაგრამ პტოლომეს არ მოეწონა თმაშეკრული დედოფალი, მის მრსიხანებას საზღვარი არ ჰქონდა. მისი დაწყნარება კი შეძლო სამეფო კარის ასტრონომმა, რომელმაც დაანახა მეფეს “თმის ხვეულებივით” განლაგებული წვრილი ვარსკვლავების ერთობლიობა. ასტრონომმა აუხსნა, რომ ღმერთებს მოეწონათან ბერენიკას თმები და ცაზე აიტანეს, რათა მისი ხილვით მუდამ დატკბეს კაცობრიობა.

💫 გედი

გველის თანავარსკვალვედის ქვემოთ იმყოფება ღრიანკალის ვარსკვლავები. ისინი ეკვატორის სამხრეთით მდებარეობს და შედარებით დაბალ სიმაღლეზე მოძრაობს. კარგად დანახვა შეიძლება სამხრეთისკენ, როცა ისინი ახლოს არის მერიდიანთან. ღრიანკალის თანავარსკვლავედის დამახასიათებელი ფიგურა არის კაშკაშა ვარსკვლავის ორი რკალი, ერთი მათგანი 4 ვარსკვლავისგან შედგება და უფრო დასავლეთით იმყოფება. მეორე ცოტა მოშორებით იწყება , ქვემოთ უხვევს და ჰორიზონტამდე მიდის. ამ მეორე რკალზე არის პირველი სიდიდის მოწითალო ვარსკვლავი ანტარესი, ანუ ღრიანკალის α.

ღრიანკალი ზოდიაქოს თანავარსკლავედია. მზე მას გაივლის ნოემბერში.

⭐️ სასწორი

ანტრესის (ღრიანკალის α) და სპიკას (ქალწულის α) შუა გზაზე იმყოფება ორი მეორე სიდიდის ვარსკვლავი: სასწორის α და β, α ეკლიპრიკაზე.

სასწორი ზოდიაქოს თანავარსკვლავედია. მზე მას გაივლის ოქტომბერში.

წყარო:

Northern Hemisphere Constellations of the Spring Sky

https://www.constellation-guide.com/seasonal-constellations/spring-constellations/

მითები და თანავარსკვლავედები-თამარ გეგეშიძე