დუმილში, იქ სადაც მიკროსკოპიც კი ძნელად აღწევს,
უჯრედის სიღრმეში, სიცოცხლე ატარებს უჩინარ რიტუალს —
ეს არის უჯრედული სუნთქვა,
სივრცეში წვრილი ნაპერწკალივით განათებული სიცოცხლის ქარხანა.
ყველაფერი იწყება გლუკოზით —
მზის შუქით შექმნილი ტკბილი მოლეკულა,
რომელიც მცენარემ ფოთლში აკინძა,
ახლა კი ცხოველის ან ადამიანის უჯრედში იღებს მეორე სიცოცხლეს.
გლიკოლიზი — პირველი აქტია ამ ენერგიულ სპექტაკლში.
ციტოპლაზმაში, ფერმენტები ჭრიან გლუკოზას ორ პირუსმჟავად,
როგორც პოეტი დაყოფს სიტყვას რითმად.
შედეგად — ოდნავი მოგება: 2 ATP და რამდენიმე NADH — ენერგიის შემგროვებელი ქისები.
შემდეგ იწყება მეორე მოქმედება —
კრებებსის ციკლი, მიტოქონდრიების იდუმალ საკათედრო დარბაზში.
აქ პირუვატის მჟავა ქიმიურად დაიშლება, ატომები გადანაწილდება,
მეტ ენერგიას კი NADH და FADH₂ თავისთან შეინახავს —
ისინი როგორც გზავნილები, ინფორმაციას კი არა, ელექტრონებს ეზიდებიან.
და აი, ეპიკური ფინალი —
ელექტრონების ტრანსპორტის ჯაჭვი.
ელექტრონები — პატარა მეხი ქიმიური სივრცისა —
მიტოქონდრიის შიგნით გამუდმებით გადაეცემა ცილოვან სადგურებს,
ჟანგბადი ელოდება ბოლოს, როგორც ფილტვებში ჩასუნთქული ქარიშხალი.
ელექტრონების მოძრაობა წარმოქმნის პროტონების ნაკადს —
გაბმულ ჰანგივით, ისინი ტრიალებენ ATP-სინთეზის მოლეკულურ ტურბინაში.
და სწორედ იქ, საბოლოოდ იკინძება სიცოცხლის საწვავი: ATP —
ადენოზინტრიფოსფატი — ქიმიური ენერგიის ოქროს მონეტა.
და შენ, მე, ყველა სულიერი,
სწორედ ამ უხილავი ქიმიური ცეკვის წყალობით ვმოძრაობთ, ვფიქრობთ, ვგრძნობთ, ვარსებობთ.
ავტორი: ელენე შენგელია