სამეცნიერო ჟურნალი
მნათობი ნივთიერება ანუ მატერია აგებულია რამოდენიმე ათეულ “ელემენტებიდან”, ელემენტი კი თავის მხრივ აგებულია უმცირესი ნაწილაკებისაგან “ატომებისგან” , რაც ნიშნავს “განუყოფელი”. დღეს ორივე ცნება შეცვლილია, დასახელება კი დარჩა. ამჟამად 92 ელემენტს ვიცნობთ (რკინა, ოქრო, გოგირდი, აზოტი) და ყოველი რთული ე.ი. არა “მარტივი” , არა “ელემენტარული” ნივთიერება ამ ელემენტების მრავალ და მრავალ კომბინაციას შეადგენს. ამ ელემენტების ატომების ამა … Read more
ატმოსფეროში 1,18 .1015 ტონა ჟანგბადია. 40 კმ ზევით, მოლეკულური ჟანგბადის რაოდენობა კლებულობს, ხოლო 150 კმ-ზე , მთელი ჟანგბადი ატომური ფორმითაა წარმოდგენილი.ატმოსფეროში ჟანგბადის დაგროვებას 2,4 მილიარდი წლის წინ ოკეანეში ერთუჯრედიანი, ფოტოსინთეზის უნარის მქონე ორგანიზმების-პროკარიოტების (ციანობაქტერიები, ლურჯ-მწვანე წყალმცენარეები) გაჩენას უკავშირებენ. ციანობაქტერიები თავის სიცოცხლისუნარიანობისათვის გამოიყენებენ მზის ენერგიას, ნახშირბადის დიოქსიდს და წყალს. აქედან მოდის სახელწოდება ფოტოსინტეზი, რომლის პროდუქტებია ნახშირწყლები … Read more
იმის გამო, რომ დედამიწა ბრუნავს თავისი ღერძის მიმართ დასავლეთიდან აღმოსავლეთის მიმართულებით, დედამიწაზე მყოფ ადამიანს რომელსაც ამ ბრუნვის შემჩნევა არ შეუძლია, ეჩვენება, რომ ვარსკვლავებიანი ცა ბრუნავს დედამიწის ნამდვილი ბრუნვისადმი შექცეულიმიმართულებით, ანუ აღმოსავლეთიდან დასავლეთისაკენ. ამისი კერძო გამოსახულებაა მზის მაგალითი: ათასწლეულთა განმავლობაში კაცობრიობა აკვირდებოდა, რომ ყოველდღე მზე ამოდიოდა აღმოსავლეთის მხრიდან, შუადღისით ცაში უმაღლეს მდებარეობას აღწევდა სამხრეთის მხარეს და … Read more
არსებობს თუ არა რაციონალური კავშირი მეცნიერებასა და ხელოვნებას შორის? რა თქმა უნდა, არსებობს. მეცნიერება და ხელოვნება სინამდვილის ასახვის სხვადასხვა ფორმებია. ერთი ფესვიდან აღმოცენებულნი, რომლებიც შემდგომ დასცილდნენ ერთმანეთს. “მეცნიერება და ხელოვნება ისევე არიან ერთურთს დაკავშირებულნი, როგორც ფილტვი და გული”- წერდა ლევ ტოლსტოსი. არ არსებობს ზღვარი ჭეშმარიტ მეცნიერებასა და ხელოვანის მხატვრულ ძიებას შორის. “დაბადება” გადმოგვცემს, რომ ადამიანებმა, … Read more
შესრულებულია ანდრომედას CC-ს ელექტროფოტომეტრია სტრომგრენის სისტემაში. სიკაშკაშის ამპლიტუდა 5 ფერში იცვლება შუალედში 0.05_0.21. კრაუფორდის მეთოდით გამოთვლილი ვარსკვლავთშორისი გაწითლება შეადგენს სიდიდეს 0.022. თითოეული ღამისთვის b-y და c საშუალებით გამოთვლილია ეფექტური ტემპერატურები და 1g g. მეტალურობის ინდექსი არ უჩვენებს ფაზაზე დამოკიდებულებით ცვალებადობას. m-ის საშუალებით ყოველი ღამისათვის გამოთვლილია (Fe\H) მნიშვნელობები, რომელთა საშუალო სიდიდე ტოლია 0.1-ის . მიღებული ფოტომეტრიული … Read more
მენდელეევის პერიოდული ცხრილის “გარდამავალ-ბუნებიანი” ბ-ქვეჯგუფების და VIIIფგუფის ელემენტთა ღრმაატომურმა კვლევამ “იშვიათლითონური ქიმიზმიდან სრულიად მკაფიოდ გამოირჩევა ზედაწკრივის Fe-შვიდეულის ქიმიზმი, რომელსაც ჩვენ ფეროქიმიზმი ანუ რკინისოჯახური ნაწილის “ძნელჟანგვადი” ტიპის ქიმიზმი , Os-Ir-Pt-Au-Hg ხუთეულში, რომელსაც ჩვენ აუროქიმიზმი ვუწოდეთ და ამით მივიღეთ ოქროს და რკინის ტიპის როგორც მეტალო, ისე გეოქიმიზმის რელიეფური ურთიერთ-დაპირისპირება პერიოდული ცხრილის ამ ყველაზედ უფრო ღირსშესანიშნავ სამმაგ მაგნიტოქიმიურ … Read more
გარემო დედამიწის შემადგენელი ნაწილია. ის მოიცავს ბუნებრივად და ხელოვნურად წარმოქმნილ ელემენტებს და ქმნის ბუნებრივ ლანდშაფტებს. ფართო გაგებით, ბუნებრივი გარემოს ნაწილია ადამიანები, ცხოველები, მცენარეები და მისი ბუნებრივი რესურსები: ჰაერი, წყალი, მიწა, ფლორა, ფაუნა და ა. შ. თითოეული ეს ბუნებრივი ელემენტი ერთმანეთთან ურთიერთდამოკიდებულებაში იმყოფება დროიდან მოყოლებული, ადამიანი ბუნებაში სამეურნეო საქმიანობას ეწევა, რასაც შეიძლება ჰქონდეს, როგორც აღმშენებლობითი, ისე-დამანგრეველი … Read more
ტრანსპორტის მრავალფეროვანი სახეობებიდან, ეკოლოგიური თვალთახედვით, განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს ბენზინის ძრავაზე მომუშავე ავტომანქანები. მათზე მოდის გარემოს გლობალური დაბინძურების 40 % და ატმოსფეროში მოხვედრილი ანთროპოგენური ნივთიერებების 75-80 %. დიდი ქალაქებისა და ავტოტრასების მიმდებარე ტერიტორიების დაბინძურებაში მათი წილი კიდევ უფრო დიდია. ერთი მანქანა წელიწადში საშუალოდ 4 ტ ჟანგბადს ხარჯავს და ატმოსფეროში გამოყოფს 800-900 კგ CO, 30-40 კგ NOx, … Read more
ერთი შეხედვით ვარსკვლავები მუდამ ერთნაირი, უცვლელი სიკაშკაშით ციმციმებენ ცაზე. მხოლოდ ხანგძრლივსა და გულდასმით დაკვირვებას შეუძლია დაგვარწმუნოს, რომ ვარსკვლავთა სიმრავლეში გვხდება ისეთებიც, რომელებიც სიკაშკაშის პერიოდულ, კანონზომიერ ცვალებადობას განიცდიან. ასეთებს ცვალებად ვარსკვლავებს უწოდებენ. ზოგიერთი ვარსკვლავის ცვალებადობა, მისი მაქსიმალური სიკაშკაშიდან მინიმალურ სიკაშკაშემდე, წლების განმავლობაში მიმდინარეობს, ზოგისა კი სულ რამდენიმე დღეღამისა ან საათის განმავლობაში. ვარსკვლავთა ცვალებადობის მიზეზი ზოგ შემთხვევაში … Read more
ელექტრონების ატომებზე დრეკადი გაბნევის სისტემატური ექსპერიმენტული შესწავლა დაიწყო გასული საუკუნის 20-იან წლებში რამზაუერის მიერ და უკვე მომდევნო ათწლეულში დადგენილი იქნა განივკვეთის ყოფაქცევის ძირითადი კანონზომიერებები. ნახაზზე 9 ნაჩვენებია ელექტრონების დრეკადი გაფანტვის სრული განივკვთები ზოგიერთ ატომთა ჯგუფზე, რომლებიც მკვეთრად განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან ელექტრონული სტრუქტურით. ჩამოვთვალოთ განსაკუთრებით დამახასიათებელი თავისებურებები, რომლებიც ჩანს ნახაზზე: ჩამოთვლილი თავისებურებების უკვე პირველი პუნქტები ეწინააღმდეგება კლასიკურ … Read more