ცის სამკაული 🌈

რა წარმოქმნის ცისარტყელას და რატომ არის იგი მრგვალი? რატომ ვხედავთ ცისარტყელას თავზე მეორე ცისარტყელას ფერების შებრუნებული მიმდევრობით? ამ კითხვაზე პასუხი დაკავშირებულია მზის სხივების წვიმის წვეთებში გარდატეხისა და არეკვლის მოვლენებთან. ჯერ კიდევ ნიუტონმა თავისი ბრწყინვალე ექსპერიმენტებით დაადასტურა, რომ სინათლის თეთრი სხივი მინის პრიზმაში გავლისას ფერად სხივებად იშლება. წყლის წვეთში მზის სხივის სვლა, რომელიც ცისარტყელას გვაძლევს და … Read more

გარემო და მუტაგენები

ადამიანი პლანეტის ერთიანი სისტემის მხოლოდ უმნიშვნელო ნაწილია, მაგრამ მისი ნებისმიერი მოქმედება დედამიწის ეკოსისტემაზე აისახება. იგი თავისი განვითარების ყველა ეტაპზე მჭიდროდ იყო დაკავშირებული გარემოსთან, თუმცა მაღალინდუსტრიული საზოგადოების ჩამოყალიბების შემდეგ ბიოსფეროზე ანთოპოგენური ზემოქმედება განსაკუთრებით გაიზარდა. ეკოლოგიურად სახიფათო ფაქტორები ძირითადად ტექნოგენური წარმოშობისაა. წყალთან, ჰაერთან, ნიადაგთან ადამიანი თავისი ცხოველქმედების პროცესში მუდმივ კონტაქტშია. ეკოლოგიური ჯაჭვში მავნე ნივთიერებები ერთი რგოლიდან მეორეშ … Read more

სამყაროს დასასრული

ჩვენი პლანეტა განწირულია. უბრალოდ, ეს ძალიან დიდი ხნის შემდეგ მოხდება, როდესაც ჩვენი მზე წითელ გიგანტად გაფართოვდება და დედამიწას შთანთქავს. და მაინც, რა არის სამყაროს ჭეშ­მა­რი­ტი ასაკი და მართლა განადურდება თუ არა? ასწლეულების განმავლობაში მეცნიერები, ფილოსოფოსები და თეო­ლო­გები ამის გარკვევას, თუნდაც მიახლოებით, ცდილობდნენ. დე­დამიწის ასაკი – დრო, რომელიც გავიდა დედა­მი­წის, როგორც დამოუკიდებელი პლანეტის წარმოქმნის მომენტიდან. დედამიწის … Read more

ნიკოტინი 🚬

მას შემდეგ, რაც ნიკოტინის ზემოქმედება იგრძნო ადამიანმა, მის მიმართ ინტერესი არ განელებულა. მეცნიერულად თუ ავხსნით, ნიკოტინი თამბაქოს შემადგენელი ძირითადი ბიოლოგიურად აქტიური ნი­ვთ­იერებაა.  თამბაქოს ფოთლებში ნიკოტინის გარდა კიდევ 11 ალკა­ლო­იდია: ნო­რნი­კოტინი, ნიკოტირინი, ნიკოტეინი, ნიკოტიმინი და სხვა, ისინი თავიანთი შემცველობითა და თვი­სებებით გვანან ნიკოტინს, თუმცა, ნაკლებად შხამიანებია. როდესაც ადამიანი თამბაქოს მოწევას იწყებს, მას არასასიამოვნო შეგრძნებები აქვს, რაც­­ … Read more

საქართველოს მთის ტყის ეკოსისტემათა პრობლემები

სატყეო მეურნეობის კულტურის ამაღლების, მისი ინტენსიფიკაციის აუცილებელი პირობაა ტყის ბუნებისა და მისი განვითარების კანონზომიერებათა ღრმა ცოდნა. უნდა ვიცნობდეთ ტყის მერქნიანი ჯიშების ეკოლოგიასა და ბიოლოგიურ თავისებურებებს, აგრეთვე ტყის თანასაზოგადოებათა განვითარების დინამიკასა და იმ ფიზიკურ-გეოგრაფიულ პირობებს, რომელშიც ტყე ვითარდება. ყოველივე ეს ისე მნიშვნელოვანი და აუცილებელია, როგორც მედიცინისთვის ადამიანის ანატომიის, ფიზიოლოგიისა და საერთოდ ბიოლოგიის საფუძვლიანი ცოდნა. საქართველოს მთის … Read more

ჯეიმს ჩედვიკი 🌹

🌹 1891 წლის 20 ოქტომბერს დაიბადა ინგლისელი ფიზიკოსი ჯეიმს ჩედვიკი.  დოქტორის ხარისხი კემბრიჯის უნივერსიტეტში მიიღო. 🌹 1914 წელს აღმოაჩინა, რომ β-დაშლის დროს ბირთვიდან ამოტყორცნილი β-ნაწილაკებს აქვთ განუწყვეტელი სპექტრი. ასევე  შეისწავლა მსუბუქი ელემენტების ბირთვის ხელოვნური დაშლა და ელექტრონების სპონტანური ამოვრქვევა α-ნაწილაკებით მათი დაბომბვის დროს. 🌹 მან აღმოაჩინა ატომბირთვის შემადგნელი ნეიტრალური ნაწილაკი ნეიტრონი. 1935 წელს ნობელის პრემია ფიზიკაში ნეიტრონის … Read more

მაგნიტური ძიება არქეოლოგიაში

ელემენტარული ნაწილაკების უმრავლესობიდან დაწყებული, პლანეტებითა და ვარსკვლავებით დამთვარებული ყველა ფიზიკური სხვეულის ერთ-ერთი უნივერსალური თვისებაა მაგნეტიზმი. სივრცეს, სადაც შეიძლება დაფიქსირდეს რომელიმე სხეულის მაგნეტიზმის გავლენა, სხეულის მაგნიტური ველი ეწოდება. დედამიწასაც აქვს თავისი მაგნიტური ველი(გეომაგნიტური ველი), რომელიც შეისწავლება დედამიწის ზედაპირზე დაკვირვებებით, აერომაგნიტური აგეგმვით ან თანამგზავრთა საშუალებებით. დედამიწის მაგნიტური ველი გარკვეული მიახლოებით შეიძლება ჩაითვალოს ღერძის გასწვრივ დამაგნიტებული სფეროს მაგნიტურ … Read more

გრავიტაციული ტალღები

სამყაროში გრავიტაცია ყველაფერს აქვს. გრავიტაციულ ტალღებს კი ნებისმიერი ობიექტი წარმოქმნის, თუმცა მისი დაფიქსირება ძალიან რთულია, რადგან ისინი ნულის ტოლია. ალბერტ აინშტაინმა ფარდობითობის თეორიაში, გრავიტაცია განსაზღვრა ფენომენად, რომელიც სივრცე-დროის გამრუდების შედეგად წარმოიქმნება. გრავიტაციული ტალღა არის სივრცე-დროის ტალღისებური ცვლილება. ეს გამრუდება წარმოიქმნება მაშინ როდესაც სივრცეში ჩნდება მასა. ჩვენი მზე მასიური ობიექტია, შესაბამისად ის თავის გარშემო ქმნის მრუდე … Read more

ზოგადი ფარდობითობა

ნაკლები მასა. შავი ხვრელი არის დიდი მასა შედარებით მცირე ფართობზე. ისინი აგზავნიან ტალღებს სივრცეში, რომელსაც გრავიტაციული ტალღები ეწოდება. წყარო: https://www.britannica.com/science/relativity/Experimental-evidence-for-general-relativity

“მუდმივი ელვარების უცნობი ვარსკვლავი”

🔵 მუქი, ლურჯი ფერის უზარმაზარ პლანეტაზე, მზის სისტემაში ყველაზე ძლიერი, სწრაფი ქარები ქრის. მისი დიამეტრი დედამიწის დიამეტრს 4 ჯერ აღემატება.  შედგება გაზებისგან, ძირითადად წყალბადისა და ჰელიუმისგან, ამიტომაც მას გაზის გიგანტს უწოდებენ. მის ლურჯ შეფერილობას, აირი მეთანი ახდენს. ნეპტუნს გარს აკრავს ვიწრო რგოლები. ეს პლანეტა მზის გარშემო ძალიან ნელა მოძრაობს. ნეპტუნი უზარმაზარი პლანეტაა, მაგრამ დედამიწიდან არ … Read more