სამეცნიერო ჟურნალი
იყო დრო, როცა სამყაროს არც ხმა ჰქონდა და არც ფერი — მხოლოდ შუქის ნაზი ზმანება არწევდა სივრცის კიდეებს. უკიდეგანო სიცარიელეში ენერგიის უხმო მდინარე მიედინებოდა —იდუმალი მუსიკა ოდესღაც დავიწყებული სამყაროდან. წამის მეასედში დროის ნაპერწკალმა გაიელვა —ენერგიამ პირველად იგრძნო თავის თავი.„მე ვგრძნობ სიმძიმეს.“ და ასე დაიბადა მასა —სხეული, რომელიც სინათლეს სიზმარივით გადმოეღვარა. ენერგიის შეკუმშული, მდუმარე სახე. მასა … Read more
ბუნებას არ უყვარს საუბარი, მაგრამ როცა ლაპარაკობს – მთები ირხევიან.ის ამოძრავებს ოკეანეს, როდის დაიხიოს და როდის იფეთქოს.ბუნება მბრძანებელია – უხილავი გვირგვინით და მრავალსახიანი ძალით. ის ხელმძღვანელობს დროსაც.ქარს უბრძანებს, გადააბრუნოს ფოთოლი და ტალღას – აკოცოს სანაპიროს.ის ქმნის და ანგრევს – ერთდროულად დედაა და მსაჯული. ადამიანი ცდილობს დაპყრობას. აშენებს ქალაქებს, თხრის გვირაბებს, ცვლის მდინარის კალაპოტს და ფიქრობს … Read more
🍃 1. ფოთლის სუნთქვა – „მცენარის სუნთქვის მტკიცებულება“ ცოცხალი მწვანე ფოთოლი გამჭვირვალე წყლით სავსე ჭიქა მზიანი ადგილი როგორ გავაკეთოთ:ფოთოლი ჩადე ჭიქაში (ისე რომ დარჩეს წყლის ქვეშ) და დააყენე მზეზე. რამდენიმე წუთში ნახავ ბუშტუკებს ფოთლის ზედაპირზე – ეს ჟანგბადია, რაც მცენარეს ფოტოსინთეზის დროს გამოაქვს. მცენარე მზის სინათლის დახმარებით გარდაქმნის CO₂-ს ჟანგბადად და გამოყოფს წყალში ხსნად გაზს. … Read more
როცა ღრუბლიანი ცა მოულოდნელად ელვას გამოუშვებს, როცა რკინის ზედაპირზე ჟანგი ჩნდება, ან როცა უჯრედი საკვიდან ენერგიას ითვისებს — ამ ყველაფრის კულისებში ერთი და იგივე უხილავი დრამა ვითარდება: ჟანგვა-აღდგენითი რეაქციები. ეს ქიმიის უძველესი ცეკვაა — ელექტრონები როლებს ცვლიან, ნივთიერებები ურთიერთგარდაქმნაში ერთვებიან, და სწორედ ამ ცვლილებათა დინებაში აგრძელებს სამყარო ტრიალს. ფარული, მაგრამ გადამწყვეტი, ეს რეაქციები სიცოცხლის ძარღვებში … Read more
დუმილში, იქ სადაც მიკროსკოპიც კი ძნელად აღწევს,უჯრედის სიღრმეში, სიცოცხლე ატარებს უჩინარ რიტუალს —ეს არის უჯრედული სუნთქვა,სივრცეში წვრილი ნაპერწკალივით განათებული სიცოცხლის ქარხანა. ყველაფერი იწყება გლუკოზით —მზის შუქით შექმნილი ტკბილი მოლეკულა,რომელიც მცენარემ ფოთლში აკინძა,ახლა კი ცხოველის ან ადამიანის უჯრედში იღებს მეორე სიცოცხლეს. გლიკოლიზი — პირველი აქტია ამ ენერგიულ სპექტაკლში.ციტოპლაზმაში, ფერმენტები ჭრიან გლუკოზას ორ პირუსმჟავად,როგორც პოეტი დაყოფს სიტყვას … Read more
ცისკრის პირველივე შუქზე, როცა სამყაროს ძილბურანიდან გამოფხიზლება იწყება, ჩიტების გალობა ჰაერში პირველ აკორდებს ჰკრავს. მათი ხმები წვიმის შემდეგ გამჭვირვალე ჰაერში ღრმად იძირება და სამყაროს მელოდიას უქსოვს – თითქოს ფოთლების შრიალთან, მდინარის ჩუხჩუხთან და ქარის ჩურჩულთან ერთად ბუნება ერთიან ჰარმონიად იქცევა. თითოეული ფრინველი თავის მუსიკას მღერის – ზოგის ხმა მოკლე და მკვეთრია, თითქოს მზის სხივების შეხებას … Read more
ღამით, როცა ბნელი საფარი დედამიწას ეფინება, ცაში უსასრულობა იშლება – შავი, ცარიელი სივრცე ივსება სინათლის ანარეკლებით. ვარსკვლავები ციმციმებენ, თითქოს მათთან მისულმა სინათლემ დროის მარადიულ კედლებს გამოაღწია და ჩვენს თვალამდე ჩამოაღწია. სინამდვილეში წარსულს ვხედავთ. ზოგი ვარსკვლავის შუქი ათასობით წლის წინ გამოემართა ჩვენკენ, ზოგიერთის – მილიონობით წლის წინ. ზოგიერთი მათგანი, რომელიც ახლა ცის სიღრმეში კაშკაშებს, შეიძლება უკვე … Read more
წვიმის პირველი წვეთები – ციდან ჩამოღვრილი სევდის ნამი – მიწას ეშვება და მის გულში ჩამალულ საიდუმლოებებს აღვიძებს. ისინი ჰაერს სისუფთავით ავსებენ, ბალახს სიცოცხლის შუქს ჰფენენ და ფოთლებს ნაზად ეხებიან, თითქოს სამყაროს პირველსაწყისი კვლავ უბრუნდებოდეს. მიწა ამ წვეთებს სიხარულით იღებს. მის ფორებში გამომწყვდეული მტვერი წყლის თითოეულ ნაწილაკთან ერთად ჰაერში იფრქვევა და ნესტიან არომატად გარდაიქმნება. ეს არომატი … Read more
მზის სხივის ბუდე: ენერგიის ძალა, ტრაგედია და მომავალი ყველაფერი შეიცვალა იმ დღიდან, როდესაც ადამიანმა დედამიწის სიღრმეში დამარხული ენერგიის ამოქაჩვის გზა იპოვნა. იგი თითქოს ღმერთების სამყოფელს შეეხო, ანთებულ ჩირაღდანს შეხედა და დაინახა ძალა, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში ფარულად ელოდა თავის გამომზეურებას. ეს იყო მზის სხივის ბუდე, მილიარდობით წლის წინ ცოცხალ არსებებში დაგროვილი ძალა, რომელიც საუკუნეების მანძილზე ნელ-ნელა … Read more
შორს, უსასრულო ვაკუუმში, სადაც უკიდეგანო ბნელი სიცარიელე დომინირებს, არსებობენ კოსმოსის ცეცხლოვანი გულები—ვარსკვლავები, სადაც მატერია იწვის, სინათლე იბადება და ენერგია წარმოუდგენელი ძალით იფრქვევა. აქ, ამ ანთებულ ბირთვებში, მიმდინარეობს დაუცხრომელი თერმობირთვული რეაქციები—პროცესები, რომლებიც სამყარო შემოქმედებით ცეცხლში ხვრიტავს. უჩინარი, ელემენტარული ნაწილაკები ძველისძველი ცეკვით ერთდებიან და შლიან ატომებს, ამ პროცესში წარმოქმნიან ულევ სინათლესა და სიცხეს, რაც სიცოცხლის საწყისად იქცევა. … Read more