სტატიები

სასარგებლო წიაღისეული ბუნებრივი წარმოშობის მინერალები და ქვათქვაშიანი მასალებია, დედამიწის ქერქში არსებული არაორგანული და ორგანული მინერალური წარმონაქმნები, რომლებიც ადამიანისთვის ეკონომიკური, სამრეწველო ან ენერგეტიკული მნიშვნელობის მატარებელია. დედამიწის წიაღისეული რესურსები ამოწურვადია. ისინი საუკუნეების ან მილიონობით წლის განმავლობაში ფორმირდებიან. ადამიანი ბევრ მათგანს სწრაფად და ფართომასშტაბიანად იყენებს. შესაბამისად ზოგიერთი რესურსი სხვებზე ადრე ამოიწურება, ზოგი კი შეიძლება ნაწილობრივ ჩანაცვლდეს ან ხელახლა გადამუშავდეს. წიაღისეული რესურსების … Read more

ღამით, როცა ცა შავი ზღვასავით იშლება, ორიონის თანავარსკვლავედი წარუშლელი იდუმალებით ბრწყინავს. მებრძოლის ფიგურა, რომელიც ცის ტილოზეა გამოსახული, თავისი სამი ნათელი ვარსკვლავით – ალნიტაკი, ალნილამი და მინტაკა – თითქოს ხმალს ატრიალებს, ხოლო მკლავში დაჭერილ მშვილდს მარადისობისკენ იშვერს. ზამთრის ცივ ღამეს თუკი სადმე სიბნელეს შეაფარებ თავს, შეგიძლია დაინახო ბეთელგეიზე – სიკვდილისკენ მიმავალი გიგანტი, რომელიც ერთ დღეს აფეთქდება … Read more

როდესაც მზის სხივი მიწას ეცემა, ჰაერში უხილავი პროცესები იწყება. ბუნება იღვიძებს, ქლოროფილი შთანთქავს სინათლეს, ფესვები ნესტიან მიწაში იჭრებიან, და ბოლოს, მწვანე ღეროზე ნაზად იშლება რაღაც საოცრება—ყვავილი. ყვავილი სამყაროს ერთ-ერთი საოცრებაა. ნაზი ფოთლები, ღერო- მათი დაუჯერებელი სილამაზე სამყაროს უფრო ჯადოსნურსა და მომხიბვლელს ხდის. ისინი მხოლოდ სილამაზის სიმბოლოები არ არიან, არამედ, სიცოცხლისა და ევოლუციისა შთამბეჭდავი ნიმუშებია.. მილიონობით … Read more

როცა ქიმიური ელემენტები ერთმანეთს ხვდებიან, მათი ურთიერთობა ცეკვას ჰგავს—ზოგჯერ რბილ და ჰარმონიულ ვალსს, ზოგჯერ კი ბობოქარ ტანგოს, სადაც ატომები ერთმანეთს ენერგიულად ებღაუჭებიან ან მოულოდნელად შორდებიან. სამყაროში, სადაც ყველაფერი უსულოდ გვეჩვენება, სწორედ ეს უხილავი კავშირები ქმნიან სიცოცხლეს, სტრუქტურასა და მოძრაობას. კოვალენტური ბმა: სიყვარულის სიმფონიაარსებობს ურთიერთობები, სადაც ორი მხარე სიყვარულს თანაბრად ანაწილებს—ეს არის კოვალენტური ბმა. ატომები, როგორიცაა … Read more

ჯერ კიდევ თებერვლის მიწურულს, როდესაც მიწა ზამთრის ძილს იფერთხავს, ჰაერში რაღაც იცვლება – უსხეულო, მაგრამ ხელშესახები ძალა იღვიძებს. მზის სხივები გრძელდება, დედამიწა ოდნავ მეტად იხრება და ცისფერი გუმბათი სითბოს ნაზად აკრავს გაყინულ მიწას. ბიოლოგიურად, გაზაფხულის დასაწყისი ფენოლოგიური მოვლენებით განისაზღვრება. მერცხლები ბრუნდებიან, ორქიდეები ფესვებიდან ახალ ყლორტებს ისვრიან, და ხეები მბზინავ ყვავილებად იფურჩქნებიან. ბუნებაში ყველაფერი ფოტოპერიოდიზმის – … Read more

ღამე იყო. კოსმოსში გაფანტული მტვრის ნაწილაკები ჩუმად ბრწყინავდნენ, ხოლო მათი ატომები უხილავი ენერგიით ვიბრირებდნენ. სწორედ აქ, უკიდეგანო ვარსკვლავთშორის სივრცეში, დაიწყო ქიმიური ელემენტების ეპოპეა – ისტორია, რომელიც დიდი აფეთქების (Big Bang) შემდეგ დაიწერა. პირველი ელემენტები, წყალბადი და ჰელიუმი წარმოიქმნა კოსმოსის დაბადებიდან რამდენიმე წუთში. ეს ორი უმსუბუქესი ელემენტი საუკუნეების განმავლობაში ნელ-ნელა იკვრებოდა ვარსკვლავებში და იწყებდა ახალ გარდაქმნებს. … Read more

ფიტოექსტრაქცია (Phytoextraction) – მცენარეები შთანთქავენ მძიმე მეტალებს და ინახავენ თავიანთ ფოთლებსა და ღეროებში. ფიტოსტაბილიზაცია (Phytostabilization) – მცენარეები ამცირებენ ტოქსიკური ნივთიერებების მოძრაობას ნიადაგში და წყალში. ფიტოდეგრადაცია (Phytodegradation) – მცენარეები შლიან ან გარდაქმნიან ტოქსიკურ ნაერთებს უვნებელ ნივთიერებებად. ფიტოვოლატილიზაცია (Phytovolatilization) – მცენარეები შთანთქავენ ტოქსიკურ ნაერთებს და აორთქლებენ ატმოსფეროში. რიზოფილტრაცია (Rhizofiltration) – ფესვების მიერ მძიმე მეტალების შეწოვა და ფილტრაცია … Read more

🌳,,ჩვენი მოვალეობაა დავეხმაროთ დედამიწას, მოვარჩინოთ მისი ჭრილობები და ამ პროცესში საკუთარი თავიც განვკურნოთ” ვანგარი მაატაი პირველი ქალია, რომელმაც დოქტორის წოდება მიიღო აღმოსავლეთ და ცენტრალურ აფრიკაში. 🌳სწორედ მისი ინიცისტივით დაიწყო მოძრაობა, რომელიც 50 მილიონი ხის დარგვით, დემოკრატიული საზოგადოების შექმნისა და ნობელის მშვიდობის პრემიის მინიჭებით დასრულდა. 1976 წელს ვანგარი მაატაი კენიის ქალთა ეროვნული საბჭოს საქმიანობაში აქტიურად ჩაერთო, … Read more

🧫„ჩქარა დაამთავრეთ, რომ ჩემს სამუშაოს მივუბრუნდე.“ 🧪ამბობენ, რომ ეს სიტყვები მარი სკლოდოვსკა-კიურიმ ფოტოგრაფს უთხრა, როცა ლაბორატორიაში ფოტოსესია მიმდინარეობდა. ეს ფოტო XX საუკუნის დასაწყისშია გადაღებული. 🧫კიურის დაუღალავი ერთგულება მეცნიერებისადმი აშკარა ხდება, როდესაც მის მიღწევებს გადავხედავთ. ფიზიკურად მძიმე და საბოლოოდ ფატალური კარიერის მიუხედავად, იგი შეუპოვრად იკვლევდა. აღმოაჩინა პოლონიუმი და რადიუმი, ხელი შეუწყო რადიაციის გამოყენებას მედიცინაში და ძირეულად … Read more

✨პლანეტარული ნისლეული Abell 7 (APOD: 2025 წლის 7 მარტი) ძალიან მკრთალი პლანეტარული ნისლეული Abell 7 დაახლოებით 1,800 სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს. ის დედამიწის ცაზე ორიონის სამხრეთით, კურდღლის (Lepus) თანავარსკვლავედის მიმართულებით მდებარეობს. ირმის ნახტომის ვარსკვლავებით გარშემორტყმული და შორეული გალაქტიკების ხილვის ხაზთან ახლოს, მისი ძირითადად მარტივი, სფერული ფორმა – რომელიც დაახლოებით 8 სინათლის წლის დიამეტრისაა – ამ … Read more