როცა ღრუბლიანი ცა მოულოდნელად ელვას გამოუშვებს, როცა რკინის ზედაპირზე ჟანგი ჩნდება, ან როცა უჯრედი საკვიდან ენერგიას ითვისებს — ამ ყველაფრის კულისებში ერთი და იგივე უხილავი დრამა ვითარდება: ჟანგვა-აღდგენითი რეაქციები. ეს ქიმიის უძველესი ცეკვაა — ელექტრონები როლებს ცვლიან, ნივთიერებები ურთიერთგარდაქმნაში ერთვებიან, და სწორედ ამ ცვლილებათა დინებაში აგრძელებს სამყარო ტრიალს. ფარული, მაგრამ გადამწყვეტი, ეს რეაქციები სიცოცხლის ძარღვებში … Read more

დუმილში, იქ სადაც მიკროსკოპიც კი ძნელად აღწევს,უჯრედის სიღრმეში, სიცოცხლე ატარებს უჩინარ რიტუალს —ეს არის უჯრედული სუნთქვა,სივრცეში წვრილი ნაპერწკალივით განათებული სიცოცხლის ქარხანა. ყველაფერი იწყება გლუკოზით —მზის შუქით შექმნილი ტკბილი მოლეკულა,რომელიც მცენარემ ფოთლში აკინძა,ახლა კი ცხოველის ან ადამიანის უჯრედში იღებს მეორე სიცოცხლეს. გლიკოლიზი — პირველი აქტია ამ ენერგიულ სპექტაკლში.ციტოპლაზმაში, ფერმენტები ჭრიან გლუკოზას ორ პირუსმჟავად,როგორც პოეტი დაყოფს სიტყვას … Read more

ცისკრის პირველივე შუქზე, როცა სამყაროს ძილბურანიდან გამოფხიზლება იწყება, ჩიტების გალობა ჰაერში პირველ აკორდებს ჰკრავს. მათი ხმები წვიმის შემდეგ გამჭვირვალე ჰაერში ღრმად იძირება და სამყაროს მელოდიას უქსოვს – თითქოს ფოთლების შრიალთან, მდინარის ჩუხჩუხთან და ქარის ჩურჩულთან ერთად ბუნება ერთიან ჰარმონიად იქცევა. თითოეული ფრინველი თავის მუსიკას მღერის – ზოგის ხმა მოკლე და მკვეთრია, თითქოს მზის სხივების შეხებას … Read more

ღამით, როცა ბნელი საფარი დედამიწას ეფინება, ცაში უსასრულობა იშლება – შავი, ცარიელი სივრცე ივსება სინათლის ანარეკლებით. ვარსკვლავები ციმციმებენ, თითქოს მათთან მისულმა სინათლემ დროის მარადიულ კედლებს გამოაღწია და ჩვენს თვალამდე ჩამოაღწია. სინამდვილეში წარსულს ვხედავთ. ზოგი ვარსკვლავის შუქი ათასობით წლის წინ გამოემართა ჩვენკენ, ზოგიერთის – მილიონობით წლის წინ. ზოგიერთი მათგანი, რომელიც ახლა ცის სიღრმეში კაშკაშებს, შეიძლება უკვე … Read more

წვიმის პირველი წვეთები – ციდან ჩამოღვრილი სევდის ნამი – მიწას ეშვება და მის გულში ჩამალულ საიდუმლოებებს აღვიძებს. ისინი ჰაერს სისუფთავით ავსებენ, ბალახს სიცოცხლის შუქს ჰფენენ და ფოთლებს ნაზად ეხებიან, თითქოს სამყაროს პირველსაწყისი კვლავ უბრუნდებოდეს. მიწა ამ წვეთებს სიხარულით იღებს. მის ფორებში გამომწყვდეული მტვერი წყლის თითოეულ ნაწილაკთან ერთად ჰაერში იფრქვევა და ნესტიან არომატად გარდაიქმნება. ეს არომატი … Read more

მზის სხივის ბუდე: ენერგიის ძალა, ტრაგედია და მომავალი ყველაფერი შეიცვალა იმ დღიდან, როდესაც ადამიანმა დედამიწის სიღრმეში დამარხული ენერგიის ამოქაჩვის გზა იპოვნა. იგი თითქოს ღმერთების სამყოფელს შეეხო, ანთებულ ჩირაღდანს შეხედა და დაინახა ძალა, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში ფარულად ელოდა თავის გამომზეურებას. ეს იყო მზის სხივის ბუდე, მილიარდობით წლის წინ ცოცხალ არსებებში დაგროვილი ძალა, რომელიც საუკუნეების მანძილზე ნელ-ნელა … Read more

შორს, უსასრულო ვაკუუმში, სადაც უკიდეგანო ბნელი სიცარიელე დომინირებს, არსებობენ კოსმოსის ცეცხლოვანი გულები—ვარსკვლავები, სადაც მატერია იწვის, სინათლე იბადება და ენერგია წარმოუდგენელი ძალით იფრქვევა. აქ, ამ ანთებულ ბირთვებში, მიმდინარეობს დაუცხრომელი თერმობირთვული რეაქციები—პროცესები, რომლებიც სამყარო შემოქმედებით ცეცხლში ხვრიტავს. უჩინარი, ელემენტარული ნაწილაკები ძველისძველი ცეკვით ერთდებიან და შლიან ატომებს, ამ პროცესში წარმოქმნიან ულევ სინათლესა და სიცხეს, რაც სიცოცხლის საწყისად იქცევა. … Read more

ღამით, როცა ქალაქის ხმაური მიწყნარდება და ჰაერი ოდნავ გაგრილდება, ბუნება ფრთხილი მელოდიით იღვიძებს. ბალახებში, ხის ქერქზე, ფოთლებს შორის—მწერები თავიანთ პატარა ინსტრუმენტებს აჟღერებენ და უჩინარი ორკესტრის ნაწილი ხდებიან. მათი ხმები ერთმანეთში იხლართება და ღამის სიჩუმეს ფაქიზი, სიცოცხლით სავსე სიმფონიით ავსებს. მწერების ხმები ჰგავს უწყვეტ, ფაქიზად ნაქსოვ ქსოვილს, რომელიც ღამის სიოსავით ეფინება ცას. როცა ვარსკვლავების შუქი ნაზად … Read more

დრო ჰგავს მდინარეს, რომელიც არ ჩერდება, არ ბრუნდება უკან, მაგრამ ზოგჯერ მის სიღრმეში უცნაური მორევები ჩნდება. მას შეუძლია წამიერი გაჩერება, გაწელვა და ზოგჯერ—გაუჩინარებაც კი. ჩვენ მას საათებითა და კალენდრებით ვზომავთ, მაგრამ სინამდვილეში, დრო მხოლოდ არსებობის შეგრძნებაა, რომელიც ჩვენს ცნობიერებაში მოვლენების უწყვეტი ნაკადის წყალობით იბადება. სივრცე კი ის სცენაა, რომელზეც დროის დინება იშლება. თითქოს უსასრულოა, მაგრამ … Read more

სამყარო ლაპარაკობს ჩვენთან.. თუმცა არა სიტყვებით — იგი მათემატიკის ენით გვესაუბრება, მისი წინადადებები განტოლებებია. ყოველი განტოლება თითქოს უხილავი მელნით ნაწერი ლექსია, რომელშიც მეცნიერება და პოეზია ერთმანეთს ერწყმის. სითბოს გადაცემა სხეულებს შორის მარტივი ფორმულით გამოიხატება:Q = mcΔT — და ამ ერთი ხაზის მიღმა იმალება სითბოს მოძრაობის მთელი ისტორია: დრო, მანძილი. ვარსკვლავები იბადებიან და შთანთქავენ თავიანთ სინათლეს … Read more