მოკლე ცნობები ადიღეს, ადიღებისა და ადიღეური ენის შესახებ

სახელწოდება ადიღე ამჟამად ჩრდილო კავკასიაში მცხოვრები ყაბარდოელების, ადიღებისა და ჩერქეზების სახელით ცნობილი ხალხების თვითსახელწოდებაა, ხოლო სხვა ხალხები მათ ჩერქეზებს უწოდებენ. მათ წინაპრებს ძველი ბერძენი ავტორები-ჰეროდოტე, სტრაბონი და სხვ. -სინდების, მეოტების, კერკეტების სახელით მოიხსენიებენ. საყოველთაოდ ცნობილია, თუ რა დიდი უბედურება მოუტანა კავკასიელ ხალხებს XIX საუკუნეში ომმა, რომელიც თითქმის 50 წელი გრძელდებოდა და ისტორიაში რუსეთ-კავკასიის ომის სახელით … Read more

ნარჩენები

თეორიულად თითქმის ყველაფერი ნარჩენებას იქცევა. გამოუყენებელი პროდუქციის ნარჩენები არის პროდუქტების ნარჩენები, ნედლეული, ნაკეთობები , რომლებიც წარმოიქმნება მოხმარების ან წარმოების პროცესში. იგი არის ასევე საქონელი, რომელმაც დაკარგა თავისი სამომხმარებლო ფუნქცია, თუმცა ნარჩენების შემდგომი გამოყენება შესაძლებელია. ნარჩენები ასევე შეიძლება განვმარტოთ, როგორც ნივთი, რომელმაც მფლობელის თვალში დაკარგა ღირებულება. ნარჩენებად შეიძლება იქცეს ყველაფერი, მათ შორის ძველი ქარხნები, ვადაგასული საკვები … Read more

🌕

🌕 ფოტოზე ხვედავთ მთვარის სამხრეთ პოლუსის მიმდებარე ტერიტორიას. 🌕 კოსმოსურმა ხომალდმა შეაგროვა 1700 სურათი, 6 ლუნარული დღის განმავლობაში (დედამიწის 6 თვე). იგი კოსმოსური ხომალდის ფართო კუთხიანი კამერითაა გადაღებული. 🌕 რუკაზე ვხედავთ, ექვსი თვის მანძილზე რამდენად იყო განათებული მთვარის ესა თუ ის პოლარული უბანი. 🌕 ცენტრში ვხედავთ 19 კილომეტრი დიამეტრის მქონე შეკლტონის კრატერს, რომელიც ყოველთვის სიბნელეშია, … Read more

რუსთაველის ცოდნა ინდოეთის ოკეანის შესახებ 🌊

რუსთაველი თავისი ეპოქის მოწინავე მოაზროვნე და ფართო თვალსაწიერის მქონე სწავლული იყო. განსაკუთრებით შთამბეჭდავ სურათს იძლევა პოეტის გეოგრაფიული და ასტრონომიული აზროვნების ანალიზი. მისი ქვეყანათმცოდნოებითი წარმოდგენების სივრცე სწვდება ჩრდილოეთ ჩინეთს, ინდოეთს, არაბთა ხალიფატსა და ხორეზმს, მადაგსაკარსა და აღმოსავლეთ აფრიკას. რუსთაველისთვის ცნობილი იყო დედამიწის ბრუნვა, მზის შემამაგრებელი როლი პლანეტების მიმართ, იუპიტერის გავლენა მზის სისტემის სხვა ზეციურ სხეულებზე, სატურნის … Read more

რუსთაველის სავარაუდო მოგზაურობა 🪐

ვეფხისტაოსნის ავტორის სახელთან დაკავშირებულია მოსაზრებები მის მიერ შესრულებული შორეული მოგზაურობების თაობაზე. ერთ-ერთი ამგავრი ჰიპოთეზა გულისხმობს ყოფნას იეროსალიმში, სადაც ქართულ ჯვრის მონასტერში შემონახულია ფრესკა “მეჭურჭლეთუხუცესი შოთას” გამოსახულებით. “ვეფხისტყაოსანი” რეალისტურად აღგვიწერს სამხრეთ აზიის, აღმოსავლეთ აფრიკისა და მადაგასკარის ბუნებრივსა და ეთნოგრაფიულ თავისებურებებს. პოემის ცნობები ინდოეთის, არაბეთის, ხვარაზმისა და ხატაეთის შესახებ ასახავს ქვეყნების დამახასიათებელ ნიშნებს. ცალკეული მონაცემები ეხება ლანდშაფტს, … Read more

რელატივისტური კლასიკური ფიზიკა

ფარდობითობის თეორიას ისე შეუსრულდა საუკუნოვანი იუბილე, რომ მისი საწყისები ადამიანთა უმრეავლესობისთვის გაუგებარი რჩება. სირთულეს, ყოველდღიურობის “საღ აზრთან” შეუტავსებლობის გარდა ამის მიზეზი ისიც არის, რომ ფარდობითობის თეორიის საფუძვლების (ელემენტების) სწავლებამ საშუალო სკოლაში რიგიანად ვერ მოიკიდა ფეხი. ეს გლობალური პრობლემაა. საკმაო ძალისხმება მოხმარდა პოპულარული ლიტერატურის შექმნას, მაგრამ ეს საქმეს არ შველის. ფიზიკის “გაპოპულარობით” მისი შეგნებული შესწავლის პრობლემა … Read more

ცის “სამკაულები” ⭐️

⭐️ ვარსკვლავები ცაზე პატარ-პატარა გროვების სახით გვხდება. ცაზე ვარსკვლავების ყველაზე ცნობილი გროვა არის პლეადები, კაშკაშა გროვა, რომელიც ადვილად ჩანს შეუიარაღებელი თვალითაც. ⭐️ პლეადები ჩვენგან მხოლოდ 450 სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს. ისინი დაალხოებით 100 მილიონი წლის წინ ჩამოყალიბდა და სავარაუდოდ კიდევ 250 მილიონი წელი იარსებებს. ☀️ ჩვენი მზე, სავარაუდოდ ვარსკვლავურ გროვაში დაიბადა, დაახლოებით 4,5 მილიარდი წლის … Read more

ცის ფერები ☁️

დღისით, განსაკუთრებით კი ალიონზე და შებინდებისას ცის შეფერილობა ყოველთვის ყურადღებას იქცევს. მრავალი მეცნიერის მცდელობის მიუხედავად, ცის მრავაფეროვნების მიზეზი ასეული წლების მანძილზე საიდუმლოებით იყო მოცული. რატომაა, რომ მოწმენდილი ცა დღისით ძირითადად ცისფერია, მაგრამ ჰორიზონტთან მკრთალდება? რატომ წითლდება მზე ალიონზე და მზის ჩასვლისას? რატომ იღებს ცა ამ დროს განსხვავებულ ფერებს? რატომ წარმოიქმნება მორკალული ჩრდილო ვარდისფერი არშიით ცის … Read more

პირველი ქალი მათემატიკის მასწავლებელი 🌼

🌼 ჰიპათია-ბერძენი მათემატიკოსი ქალი, რომელიც ლექსანდრიული ნეოპლატონურ სკოლას ხელმძღვანელობდა. ჰიპატია ცნობილი იყო როგორც დიდი მასწავლებელი და ბრძენი მრჩეველი. იგი ასწავლიდა მათემატიკას, არისტოტელესა და პლატონის ფილოსოფიას. ჰიპატიამ დაარედაქტირა პტოლემეს შემორჩენილი ტექსტი, ასტრონომიის შესახებ. ასევე აკომენტირებდა სხვადასხვა მეცნიერთა ნაშრომებს. მაგალითად აპოლონიოს პერგელის და დიოფანტე ალექსანდრიელის. ჰიპათიამ ჩამოაყალიბა კონუსის სხვადასხვა სიბრტყის კვეთის საშუალებით ელიფსის და პარაბოლას ცნებები. 🌼 ჰიპათია … Read more

პლეადები 💫

💫 კანადელი ფოტოგრაფის, კრისტინ რიჩერის ნამუშევარი, რომელიც გადაღებული მილფორდთან (ნოვა სკოტია, კანადა) დათოვლილი ფერდობის და ხის უკანა პლანზე, ვარსკვლავებით მოჭედილ ცაზე, პლანეტა მარსის და პლეადების ვარსკვლავური გროვის ერთობლივ პორტრეტს წარმოადგენს. 💫 გროვაში დომინირებს ცხელი, ლურჯი მანათობელი ვარსკვლავები, რომლებიც ბოლო 100 მილიონი წლის განმავლობაში ჩამოყალიდნენ. 💫 კომპიუტერულმა სიმულაციებმა აჩვენა, რომ პლეადები ჩამოყალიბდა ორიონის მსგავსი ნისლეულისგან. 💫 … Read more