სასარგებლო წიაღისელის მოპოვების ღია წესის განვითარებამ მკვეთრად გაამდიდრა ისეთი ფართობები, რომლებმაც განიცადეს ნგრევა. ნაყოფიერი მიწების ადგილზე იქმნება უნაყოფო, მცენარეულობას მოკლებული სივრცეები, რომლებსაც უწოდებენ „ინდუსტრიულ უდაბნოებს“სამთამადო მრეწველობის შედეგად მიწების დიდი ნაწილი განიცდიან ნგრევას, მინერალების მოპოვების შედეგად დარღვეული მიწების ყოველი ჰექტარი მავნე გავლენას ახდენს მეზობელ ტერიტორიაზე. დანგრეული ფართობი შეიძლება დაიყოს ორ ჯგუფად: 1. მიწები ნაყარი გრუნტით-სამრეწველო ნარჩენები, … Read more

თანამედროვე მრეწველობის ნებისმიერ დარგში საჭიროა ჰაერის ან აირის გასუფთავება. მავნე მინარევების მიხედვით გასუფთავების ამა თუ იმ მეთოდს იყენებენ.მყარი ან თხევადი  ნაწილაკების შემცველი გამონაბოლქვების გასუფთავების პროცესი ემყარება აეროზოლის თვისებებს(მტვერი, ბოლი, ნისლი) მათი მოძრაობისა და დალექვის კანონზომიერებებს, აირული კომპომნენტების შემცველი გამონაბოლქვის გასუფთავების პროცესები-მასათა ცვლის თეორიას, რომელიც განიხილავს აირთა წონასწორობის პირობებს და აირული კომპონენტების შთანთქმის კანონზმომერებებს , ხოლო … Read more

არჩანა შარმა ერთადერთი ინდოელი მეცნიერი ქალი, რომელიც ჩართული იყო ჰიგსის ბოსონის ნაწილაკის აღმოჩენაში, 2012 წელს. მისი კვლევა ფოკუსირდებოდა მაღალი ენერგიის ფიზიკაზე, რომელიც შეისწავლის სამყაროს წარმომავლობისა და მისი კომპონენტების ნაწილებს. კვლევის ფარგლებში, მეცნიერებმა, შარმას მონაწილეობით, სამყაროს აღსარულის სავარაუდო ეპოქაც გამოთვალეს. ჰიგსის ბოსონი არის ელემენტარული ნაწილაკი, რომელიც მეცნიერთა აზრით ფუნდამენტურ როლს ასრულებს იმის ცოდნაში , თუ როგორ … Read more

ჭიათურის მანგანუმის საბადო განლაგებულია ზემო იმერეთის ჩრ.ნაწილში, მდინარე ყვირილას შუა წელის ხეობაში. საბადოს რელიეფისთვის დამახასიათებელია 400-800 მ აბსოლუტური სიმაღლეების მქონე კანიონისებრი ხეობები, რომლებიც ჩაჭრილია მდ. ყვირილათი და მისი მრავალმრიცხოვანი შენაკადებით. მდინარე ყვრილა ჭიათურას შუაზე ყოფს, ხოლო მისი შენაკადები წარმოქმნიან ზეგნებს. მარჯვენა სანაპიროზე მდებარეობს რგანი, ზედა რგანი, ქვედა რგანი, ბუნიკაური, თაბაგრები, მღვიმევი, დარკვეთი და სარეკი. ხოლო … Read more

 ირმის ნახტომი სინამდვილეში ერთ უზარმაზარ ბრუნავ დისკოს წარმოადგენს. ამ ფაქტმა სამყაროს სრულიად ახალი მოდელის შექმნას დაუდო საფუძველი, რომლის მიხედვითაც სამყარო მუდმივად იზრდება.შორეულ გალაქტიკებს მილიონობით წლები სჭირდება ვიდრე ჩვენამდე მოაღწევენ. რაც უფრო შორს წვდება ასტრონომთა ხედვა კოსმოსურ სივრცეს, მით უფრო უკან ინაცვლებენ ისინი. კოსმიური სამყაროს შესაცნობად და შესასწვლად მეცნიერებს უფრო და უფრო დიდი ზომის ტელესკოპების გამოყენება … Read more

ნივთიერებებს, რომელიც უცხოა ორგანიზმისა და ორგანიზმთა თანასაზოგადოებისათვის, არღვევენ ბიოლოგიური პროცესების მიმდინარეობას, იწვევენ დავადებათა განვითარებას ან ორგანიზმების დაღუპვას, ეკოტოქსიკანტები ეწოდება. ეს ნივთიერებები დამახასიათებელი არაა ბუნებრივი ეკოსისტემებისათვის, მაგრამ სხვადასხვა მიზეზების გამო(უფრო ხშირად ხელოვნური გზით) ხვდებიან გარშემო და ნეგატიურ ზემოქმედებას ახდენენ ცოცხალ ორგანიზმზე. ქიმიური ბუნების მიხედვით ტოქსიკანტები ორგვარია: არაორგანული და ორგანული წარმოშობის. ორგანულ ტოქსიკანტებს მიეკუთვნება: ფენოლები, ამინები, ნავთობპროდუქტები, … Read more

სმოგი, მისი წარმოშობის მექანიზმი. სამრეწველო ქალაქების ატმოსფერული ჰაერისთვის დამახასიათებელია ნისლიანი დღეების რიცხვის გაზრდა, რაც განსაზღვრას ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების ხარისხს. თითქმის ყოველი დიდი სამრეწველო ცენტრებისა და მეგაპოლისის მნიშვნელოვანი პრობლემაა ბოლ-ნისლი ანუ სმოგი, რომლის წარმოქმნაში მონაწილეობს სამრეწველო საწარმოების და ავტოტრანსპორტიდან გამონაბოლქვი გაზები. იგი უარყოფით გავლენას ახდენს ადამიანის ჯანმრთელობაზე, ასევე სხვა ცოცხალ ორგანიზმებსა და ატმოსფეროში მიმდინარე პროცესებზე(ლორწოვანი გარსების … Read more

ატმოსფეროს გაჭუჭყიანება ძირითადად ხდება აზოტმჟვას წარმოების დროს მიღებული აზოტის ოქსიდებით. ტექნოლოგიური სქემით გათვალისწინებულია მათი გაუვნებელყოფა კატალიზური აღდგენით თავისუფალ აზოტამდე, მაგრამ ტექნოლოგიური რეჟიმის დარღვევა, აპარატურის ჰერმეტიზაციის ხარისხი, საიმედო აირდამჭერი და აირგამანეიტრალებელი მოწყობილობების უქონლობა განაპირობებენ აზოტის ოქსიდების მუდმივ გამოყოფას. იმავე მიზეზებით ხდება ატმოსფეროს გაუჭუჭყიანება ამიაკითა და ნახშირჟანგით. ამ წარმოების ჩამდინარე წყლები შეიცავენ აზოტმჟავას, ამონიუმის იონებს, ციანიონებს, ნიტრიტებს, … Read more

ზესტაფონისა და მისი შემოგარენის ნიადაგში ტოქსიკური ლითონების შემცველობა. ფაქტობრივი მასალები მეტყველებენ, რომ საკვლევ ობიექტებში ტოქსიკური ლითონების შემცველობა მაღალია და რამდენიმე ათეულჯერ აღემატება ზღვრულად დასაშვებ კონცენტრაციებს. ტყვიის, კადმიუმის და თუთიის შემცველობები მაღალია იქ, სადაც არის ავტოტრანსპორტის ინტენსიური მოძრაობა. მანგანუმით დაბინძურება დაკავშრებულია, ქალაქ ზესტაფონში ფეროშენადნობთა ქარხანასთან- წარმოების ნარჩენებთან და გამონაბოლქვ აირებთან

მსოფლიო მეტალურგიულ პრაქტიკაში სტრატეგიულ ლითონად აღიარებული მანგანუმის რაციონალურად გამოყენების პრობლემამ, განსაკუთრებული სახალხო–სამურნეო მნიშვნელობა შეიძინა. მკაცრმა კონკურენტულმა გარემომ დღის წესრიგში დააყენა უფრო ეფექტურად იქნას გამოყენებული მანგანუმშემცველი ნედლეულის რესურსები. ამ მიმართებით მეტად მნიშვნელოვანია მანგანუმის გადამუშავების ფუნდამენტალური გამოკვლევების განვითარება და მის საფუძველზე შექმნილი პრინციპულად ახალი და მოქმედი სქემების სრულყოფილი ტექნოლოგიები, რომლებიც უზრუნველყოფენ მანგანუმის სასარგებლო გამოყენების გაზრდას მისი გადამუშავების … Read more